Ludzie żyli na terenie Skandynawii jeszcze przed nastaniem neolitu. Od kamiennych toporów znajdowanych w grobach osób o wysokim statusie społecznym ludy te nazwano „kulturą toporów bojowych”. Na osadnictwo w tym regionie składały się przede wszystkim niewielkie osady. Od okresu upadku Zachodniego Cesarstwa Rzymskiego (plemiona skandynawskie brały udział w wielkiej wędrówce ludów) aż do początku średniowiecza Skandynawia była pogańską krainą wikińskich łupieżców.

Chrześcijańscy misjonarze przybyli na ten obszar w IX wieku, a pierwszym z nich był św. Oskar. Chrześcijaństwo upowszechniło się jednak w Skandynawii dopiero około XI lub XII w. u szczytu aktywności wikingów. W okresie tym nastąpiło stopniowe odejście od tradycyjnego wikińskiego stylu życia i zastąpienie go modelem wzorowanym na stosunkach feudalnych. W 1280 r. król Magnus I Ladulas wprowadził w Szwecji prawdziwie feudalny model rządów ze szlachtą służącą swojemu panu lennemu.

Wprowadzanie systemu feudalnego i konsolidacja władzy królewskiej postępowały. Słynne „Tre Kronor” (trzy złote korony na niebieskim tle) pojawiły się w szwedzkiej heraldyce po raz pierwszy na początku XIV w. i do dziś pozostają jednym z najbardziej rozpoznawalnych symboli państwa. W 1389 r. dzięki unii personalnej królestwa Danii, Szwecji i Norwegii znalazły się we władaniu duńskiej królowej Małgorzaty I. W wyniku jej zabiegów w 1397 r. powstała Unia Kalmarska jednocząca te trzy królestwa pod berłem wspólnego monarchy. Niestety, proces zjednoczenia nie przebiegał pokojowo.

Między Szwecją i Danią dochodziło do tarć i konfliktów interesów, w które angażowano księstwa niemieckie i Ligę Hanzeatycką. Przez kolejne dziesięciolecia Szwedzi próbowali zdobyć większą autonomię. Kroplą, która przepełniła czarę goryczy, była rzeź Sztokholmu w 1521 r. Z rozkazu duńskiego króla Chrystiana II zabito wówczas wielu prominentnych szwedzkich oponentów, mimo danej im wcześniej obietnicy amnestii. Sprowokowało to wybuch powstania dowodzonego przez szwedzkiego szlachcica, Gustawa Wazę, który wkrótce potem zasiadł na tronie Szwecji jako król Gustaw I Waza. Nowy władca skutecznie rozprawił się z duńskimi staraniami mającymi na celu pozbawienia go korony oraz bezwzględnie tłumił wszelkie przejawy nieposłuszeństwa wśród swych poddanych. Uznaje się go za ojca nowożytnego szwedzkiego państwa.

Za sprawą Gustawa I Szwecja jako jedno z pierwszych królestw nadało rodzącemu się protestantyzmowi status religii państwowej. Nastąpiło to mniej więcej w tym samym czasie, co zastąpienie przez Henryka VIII w Anglii katolicyzmu anglikanizmem, i towarzyszyły temu podobne okoliczności, czyli długotrwały konflikt króla z papieżem. Przez następne stulecia Szwecja stanowiła potężny bastion luteranizmu. Jej najsłynniejszym władcą był król Gustaw II Adolf Waza – niewzruszony wojownik protestantyzmu podczas wojny trzydziestoletniej, który pozostawił Szwecję największą potęgą wojskową północnej Europy. Zginął w bitwie pod Lützen w 1632 roku, a władzę po nim objęło jego jedyne dziecko, córka Krystyna (więcej informacji o życiu Krystyny znaleźć można w poświęconym jej wpisie w Civilopedii).

Po wielkiej wojnie północnej na początku XVIII wieku szwedzka kontrola nad regionem bałtyckim znacząco zmalała. Szwecja utraciła dotychczasowe znaczenie na rzecz Rosji i jej sojuszników, w tym królestwa Danii i Norwegii. Podczas epoki napoleońskiej Rosja odebrała Szwedom terytorium współczesnej Finlandii, a w 1814 r. francuski marszałek Jean Baptiste Bernadotte osadzony na szwedzkim tronie przez Napoleona przymusił ich do kolejnej unii z Norwegią. Nowy król, który w młodości był wojującym paryskim jakobinem, miał podobno na ramieniu tatuaż z hasłem „śmierć królom”.

Ostatecznie ku radości obu stron unię z Norwegią rozwiązano na początku XX w. Nastąpił dynamiczny rozwój przemysłu. W 1901 r. przyznano pierwszą Nagrodę Nobla ufundowaną przez szwedzkiego chemika i przedsiębiorcę, Alfreda Nobla, który chciał przejść do historii nie tylko jako wynalazca bardziej skutecznych metod mordowania ludzi.

Od połowy epoki napoleońskiej Szwecja zachowywała nieprzerwanie neutralność we wszystkich europejskich konfliktach wojennych. Szwedzka neutralność podczas II wojny światowej wywołała wiele kontrowersji i do dziś stanowi temat gorących dyskusji wśród uczonych. Jednak w kolejnych latach Szwecja była gorącym zwolennikiem międzynarodowego ładu, widząc w nim jedyny sposób na zapobieganie globalnym wojnom i innym politycznym katastrofom.

Szwecja ma za sobą długą historię iteracji i reform swoich systemów politycznych oraz rządów. Udało się jej stworzyć stabilne, uporządkowane społeczeństwo odznaczające się wysokim stopniem równości wszystkich obywateli. Rezygnując od dwóch stuleci z militarnych podbojów, zainwestowała zaoszczędzone zasoby w rozwój społeczny, dzięki czemu prowadzi w wielu rankingach jakości życia. Działając w strukturach Organizacji Narodów Zjednoczonych, Szwecja pozostaje liderem w kwestii opracowywania politycznych rozwiązań międzynarodowych problemów. Szwedzki ekonomista i polityk Dag Hammarskjöld był drugim sekretarzem generalnym ONZ i jest jednym z najbardziej cenionych mężów stanu XX wieku. Wraz z nastaniem XXI w. Szwecja kontynuuje swą egalitarną politykę społeczną i promuje jej zasady na arenie międzynarodowej, wzmacniając w ten sposób swoją reputację arbitra godzącego zwaśnione strony w celu zaprowadzenia długotrwałego pokoju.