Założenia gry
Cywilizacje/przywódcy
Miasta-państwa
Dzielnice
Budowle
Cuda i projekty
Jednostki
Awanse jednostki
Wielcy ludzie
Technologie
Idee
Ustroje i doktryny
Religie
Teren i jego cechy
Zasoby
Ulepszenia i szlaki
Gubernatorzy
Historyczne momenty

Cywilizacje

Wprowadzenie

Ameryka

Anglia

Arabia

Australia

Aztekowie

Babilon

Bizancjum

Brazylia

Chiny

Egipt

Etiopia

Fenicja

Francja

Galowie

Grecja

Gruzja

Hiszpania

Holandia

Indie

Indonezja

Inkowie

Japonia

Kanada

Khmer

Kongo

Korea

Kri

Macedonia

Majowie

Mali

Maorysi

Mapucze

Mongolia

Niemcy

Norwegia

Nubia

Persja

Polska

Portugalia

Rosja

Rzym

Scytia

Sumeria

Szkocja

Szwecja

Turcy osmańscy

Węgry

Wielka Kolumbia

Wietnam

Zulusi

Przywódcy

Norwegia
Unikalna umiejętność

Knarr

Po opracowaniu technologii szkutnictwa jednostki mogą wypływać na pola oceaniczne. Jednostki morskie walczące bezpośrednio leczą się na terytorium neutralnym. Jednostki nie ponoszą też dodatkowego kosztu ruchu za okrętowanie i wyokrętowanie.

Kontekst historyczny
Norwescy Wikingowie mieli tendencję do opuszczania Norwegii – do roku 800 skolonizowali już Szetlandy, Orkady, Wyspy Owcze, Hebrydy i inne miejsca, których nie chciał nikt inny. Około 820 r. założyli osady na zachodnim wybrzeżu Irlandii, dając początek kilku dużym miastom na tej wyspie (w tym Dublinowi), a w lub około roku 870 odkryli Islandię i szybko podzielili ją pomiędzy 400 wodzów. Sto lat później zjawili się natomiast na Grenlandii, a Leif Eriksson około roku 1000 dotarł do Ameryki Północnej (choć nie zabawił tam długo). W tym czasie Norwegia nie była jednolitym państwem, składając się z wielu małych królestw spierających się o przywództwo.

Harald Pięknowłosy rozpoczął jej tworzenie od pokonania konkurencyjnych wodzów w bitwie pod Hafrsfjord około roku 872 (historycy nie znają dokładnej daty, ponieważ zapiski wikingów są jakie są). Dopiero jednak Olaf Haraldsson został królem zjednoczonej Norwegii w roku 1015... A później oczywiście różni władcy przez wieki próbowali od czasu do czasu wyrwać się z unii. „Święty” Olaf bardzo chciał uczynić swój kraj chrześcijańskim oraz pozbyć się Odyna, Thora i Walhalli. W związku z tym wymusił na tingach (lokalnych zgromadzeniach rządzących) uchwalenie praw legalizujących chrześcijaństwo, budowę kościołów, niszczenie pogańskich świątyń, a także ogłoszenie Trondheim chrześcijańską stolicą Norwegii. Za swe wysiłki Olaf został zabity w bitwie pod Stiklestad, ale chrześcijaństwo pozostało w Norwegii na dobre.

Choć przyrodni brat Olafa, Harald Hardrada, poległ w bitwie pod Stamford Bridge, walcząc o koronę angielską w 1066 r., rodzina ta rządziła Norwegią aż do śmierci Sigurda Krzyżowca Magnussona w roku 1130. Po niej nastało stulecie wojen domowych, które zakończył w 1217 r. Haakon IV, założyciel dynastii Sverrów. Czas rządów Haakona i jego spadkobierców uznawany jest za złotą erę Norwegii, zarówno pod względem politycznym, jak i kulturowym. Norwegia zaanektowała Islandię i Grenlandię. W roku 1266 natomiast Magnus VI Prawodawca, wiedząc, że nie zdoła obronić osad na Hebrydach przed nieustępliwymi Szkotami, sprzedał je szkockiej koronie wraz z Wyspą Man. (To samo stało się w 1468 r. z Szetlandami i Orkadami).

W Skandynawii nastał okres spokoju i dobrobytu, a Norwegowie maksymalnie go wykorzystali. Handlarze Wikingów podróżowali na południe na Bliski Wschód, na wschód do dzikiej Rosji, a przede wszystkim na zachód, na Wyspy Brytyjskie, przywożąc do ojczyzny bogactwa, za które płacili takimi surowcami jak futra, jodły, ryby i rudy metali. Na wybrzeżu kwitło rolnictwo, a sztuka osiągnęła nieznane dotąd wyżyny. Norwescy rzemieślnicy, pracujący w drewnie i metalu, tworzyli dzieła sztuki w wielu różnych stylach, od Oseberg po Urnes. Norwescy szkutnicy budowali statki, które mogły pływać po oceanach, a płatnerze wykuwali najlepszą broń i pancerze w Europie. I całe szczęście, bo chociaż między królestwami Wikingów panował pokój, Norwegowie (jak zwykle) od czasu do czasu atakowali kogoś innego. Dobre czasy również musiały się kiedyś skończyć.

Mniej więcej w roku 1349 do Skandynawii dotarła czarna śmierć, w ciągu kilku lat zabijając około 50% populacji. Straty te spowodowały zmniejszenie wpływów podatkowych i centralna władza korony osłabła. W międzyczasie Kościół katolicki zwiększył pobieraną dziesięcinę, dzięki czemu stawał się coraz bardziej wpływowy, aż w końcu arcybiskup Trondheim zażądał – i otrzymał – miejsce w Radzie Stanu. Pod koniec XIV wieku Liga Hanzeatycka stopniowo przejmowała norweskie szlaki handlowe; w 1343 r. założyła kontor („zagraniczną placówkę handlową”) w Bergen, a w roku 1400 miała w mieście własną siedzibę i uzyskała wyłączne prawa handlu z flotą rybacką. Bergen pozostało pod władzą Hanzy do połowy XVII wieku.

Wszystkie te wydarzenia doprowadziły tymczasem do zjednoczenia starych królestw Wikingów w celu obrony przed zagrożeniami. W roku 1376 pięcioletni Olaf II odziedziczył po śmierci dziadka tron Danii, a gdy zmarł jego ojciec, został królem Norwegii. Przez kolejnych 400 lat Norwegia była rządzona z Kopenhagi, ponieważ stanowiła część podwójnego królestwa. Wkrótce dołączył do niego tron szwedzki, gdy Małgorzata I, królowa regentka Danii, zawiązała unię kalmarska – do której należały nie tylko trzy królestwa, ale także zamorskie terytoria Norwegii oraz Finlandia (dzięki koronie szwedzkiej). Unia została założona w celu osłabienia rosnących wpływów Ligi Hanzeatyckiej oraz niemieckich książąt bałtyckich i przetrwała do roku 1523, kiedy to „krwawa łaźnia sztokholmska” wywołała rewolucję szwedzką, po której Gustaw Waza został królem „wolnej Szwecji”.

Unia kalmarska dość dobrze przysłużyła się Norwegii... nie licząc reformacji. Fryderykowi I, królowi Danii oraz Norwegii, przypadły do gustu herezje Lutra, jednak w Norwegii poddani nie podzielili poglądu króla. Tak zrodził się poważny problem. W 1529 r. król chciał narzucić Norwegom protestantyzm. Na czele opozycji stanął wtedy oczywiście arcybiskup Trondheim, który zaprosił starego wygnanego katolickiego króla Chrystiana II. Chrystian został jednak pojmany i uwięziony do końca życia. Po śmierci Fryderyka wybuchła natomiast wojna domowa, po której katolicy spróbowali ponownie, ale rezultat był jeszcze gorszy. Duński zwycięzca, Chrystian III, wygnał arcybiskupa i w 1536 r. zdegradował Norwegię z rangi królestwa do zwykłej prowincji, a rok później narzucił Norwegom luteranizm.

Później sytuacja się uspokoiła, a Norwegowie przywykli do nowego stanu rzeczy. Czasami narwani Duńczycy wciągali ich w swoje wojny – wojnę kalmarską (1611–13 r.), wojnę trzydziestoletnią (1618–48 r.), czy też II wojnę północną (1657–60 r.) – które doprowadziły do zmiany granic. Ogólnie rzecz biorąc jednak wszystko układało się dobrze. Przez 300 lat (1500–1800 r.) liczba ludności wzrosła do 750 tysięcy. Duński system administracyjny został zreformowany, Norwegię podzielono na hrabstwa, a korupcja wśród rządzących spadła dzięki władzy kilku sprawnych królów, co stanowi spory wyczyn, biorąc pod uwagę fakt, że w całej Norwegii było 1600 urzędników mianowanych przez rząd. Niestety, przynajmniej dla Duńczyków, kraj wkrótce został wplątany w wojny napoleońskie... i znalazł się po stronie przegranych.

Gdy dobiegły one końca, Norwegia została częścią Szwecji, mimo ze zgromadzenie narodowe zebrało się w maju 1814 r. i stworzyło konstytucję monarchii parlamentarnej. W lipcu 1814 r. Szwecja najechała Norwegię, a w sierpniu zawarto traktat w Moss gwarantujący uznanie konstytucji, pod warunkiem że Norwegia podda się i nie będzie sprawiać problemów. Tak rozpoczęła się konstytucyjna unia szwedzko-norweska, której władcą był szwedzki monarcha Karl Johan. Pojawił się wtedy norweski nacjonalizm i liberalizm, ponieważ wyrozumiali Szwedzi dali Norwegom wiele swobody. W roku 1816 powstał Bank Norwegii, a wraz z nim waluta narodowa (speciedaler). W 1821 r. parlament zlikwidował klasę norweskiej arystokracji, a w roku 1832 rolnicy zorientowali się, że są liczniejsi od pozostałych grup i w przeprowadzonych w tym samym roku wyborach zdobyli większość miejsc w kongresie. Wprowadzono ulgi podatkowe dla rolników, zwiększono cła importowe, a ustawa o władzy lokalnej powoływała wybieralne rady miejskie zarządzające lokalnymi sprawami.

Kiedy Szwecja zerwała porozumienie o swobodnym handlu z Norwegią i wytyczyła granicę między obydwoma krajami, a następnie nie zgodziła się na mianowanie norweskiego ministra spraw zagranicznych, w Norwegii zaczął nasilać się ruch niepodległościowy. Kiedy w czerwcu 1905 r. król ponownie odmówił Norwegii mianowania ministra spraw zagranicznych (choć parlament zagłosował za utworzeniem tego stanowiska), parlament zdecydował o opuszczeniu unii. Następnie przeprowadzono w tej sprawie referendum, w którym okazało się, że w całej Norwegii tylko 184 osoby chciały pozostania w unii. Rząd Norwegii zaproponował koronę konstytucyjną księciu Danii, który zgodził się ją przyjąć i został Haakonem VII (tak naprawdę miał na imię Karl). Po pięciuset latach Norwegia znowu była niepodległym krajem.

W ciągu kolejnej dekady okazała się też jednym z najszybciej rozwijających się krajów. W 1913 r. Norwegia jako drugi kraj na świecie dała kobietom prawa wyborcze. Parlament ustanowił prawa o płatnym chorobowym, inspekcjach fabryk, przepisy o bezpieczeństwie robotników i dziesięciogodzinnym dniu pracy – co mocno uderzało w kapitalistycznych baronów. Wzdłuż wybrzeża budowano trasy kolejowe, a w 1909 r. ukończono Bergensbanen. Zakłady przemysłowe, szczególnie hydroelektrownie, pojawiały się jak grzyby po deszczu. Norwescy odkrywcy, tacy jak Amundsen (który jako pierwszy dotarł do bieguna południowego), Sverdrup czy Nansen zyskali światową sławę. Bez wątpienia nastała druga złota era Norwegii.

Podobnie jak jej skandynawscy sąsiedzi, Norwegia próbowała trzymać się też z dala od europejskich kryzysów i wojen. Udało im się to podczas I wojny światowej, ale już nie podczas II. Norwegowie znaleźli się pomiędzy Brytyjczykami, których marynarka wojenna naruszała przybrzeżne szlaki wodne i nie wahała się naruszać norweskich wód terytorialnych, a Niemcami, którzy rozpaczliwie potrzebowali dla swoich fabryk rudy żelaza z północnej Norwegii. W kwietniu 1940 roku nazistowskie Niemcy najechały i szybko zajęły Norwegię, aby zabezpieczyć szlak lądowy dla dostaw rudy. Rząd norweski przeniósł się wtedy na wygnanie, a niesławny Vidkun Quiling (którego nazwisko stało się synonimem słowa „zdrajca”) założył rząd kolaboracyjny. Nie licząc jednak kilku akcji komandosów i działań partyzantki, Norwegia pozostała na marginesie wojny, choć należy zauważyć, że około 80% jej przedwojennej floty handlowej (w tym czasie czwartej największej na świecie) uciekło, by służyć Aliantom.

Po zakończeniu wojny Norwegia powróciła do swej tradycyjnej neutralności i skoncentrowała swoją politykę zagraniczną na arenie ONZ, a Trygve Lie został pierwszym sekretarzem generalnym tej czcigodnej organizacji. Nastanie zimnej wojny spowodowało jednak, że nikt nie mógł zachować neutralności i w roku 1949 Norwegia została jednym z krajów założycielskich NATO (chociaż nigdy nie zgodziła się, by na jej terytorium stacjonowały obce wojska lub broń atomowa). W 1969 r. na Morzu Północnym odkryto złoża ropy naftowej (pole Ekofisk) i gospodarka kraju została zasilona miliardami dolarów, dzięki czemu kraj o niewielkiej liczbie ludności stał się jednym z mających najwyższy standard życia na świecie. Ogólnie rzecz biorąc, po wojnie Norwegowie zajęli się pracą nad dobrymi warunkami życia, uprawianiem sportów zimowych, organizacją dwóch olimpiad oraz przyjmowaniem tłumów turystów.
PortraitSquare
icon_civilization_norway

Cechy

Przywódcy
icon_leader_hardrada
Harald Hardrada (Konge)
icon_leader_default
Harald Hardrada (Wareski)
Jednostki specjalne:
icon_unit_norwegian_berserker
Berserkowie
Infrastruktura specjalna:
icon_building_stave_church
Kościół klepkowy

Geografia i dane społeczne

Położenie:
Europa
Wielkość:
Około 385,2 tysiąca kilometrów kwadratowych
Populacja:
Około 5,1 miliona wg najnowszych danych
Stolica:
Różne (Trondheim, Bergen a obecnie Oslo)
PortraitSquare
icon_civilization_norway

Cechy

Przywódcy
icon_leader_hardrada
Harald Hardrada (Konge)
icon_leader_default
Harald Hardrada (Wareski)
Jednostki specjalne:
icon_unit_norwegian_berserker
Berserkowie
Infrastruktura specjalna:
icon_building_stave_church
Kościół klepkowy

Geografia i dane społeczne

Położenie:
Europa
Wielkość:
Około 385,2 tysiąca kilometrów kwadratowych
Populacja:
Około 5,1 miliona wg najnowszych danych
Stolica:
Różne (Trondheim, Bergen a obecnie Oslo)
Unikalna umiejętność

Knarr

Po opracowaniu technologii szkutnictwa jednostki mogą wypływać na pola oceaniczne. Jednostki morskie walczące bezpośrednio leczą się na terytorium neutralnym. Jednostki nie ponoszą też dodatkowego kosztu ruchu za okrętowanie i wyokrętowanie.

Kontekst historyczny
Norwescy Wikingowie mieli tendencję do opuszczania Norwegii – do roku 800 skolonizowali już Szetlandy, Orkady, Wyspy Owcze, Hebrydy i inne miejsca, których nie chciał nikt inny. Około 820 r. założyli osady na zachodnim wybrzeżu Irlandii, dając początek kilku dużym miastom na tej wyspie (w tym Dublinowi), a w lub około roku 870 odkryli Islandię i szybko podzielili ją pomiędzy 400 wodzów. Sto lat później zjawili się natomiast na Grenlandii, a Leif Eriksson około roku 1000 dotarł do Ameryki Północnej (choć nie zabawił tam długo). W tym czasie Norwegia nie była jednolitym państwem, składając się z wielu małych królestw spierających się o przywództwo.

Harald Pięknowłosy rozpoczął jej tworzenie od pokonania konkurencyjnych wodzów w bitwie pod Hafrsfjord około roku 872 (historycy nie znają dokładnej daty, ponieważ zapiski wikingów są jakie są). Dopiero jednak Olaf Haraldsson został królem zjednoczonej Norwegii w roku 1015... A później oczywiście różni władcy przez wieki próbowali od czasu do czasu wyrwać się z unii. „Święty” Olaf bardzo chciał uczynić swój kraj chrześcijańskim oraz pozbyć się Odyna, Thora i Walhalli. W związku z tym wymusił na tingach (lokalnych zgromadzeniach rządzących) uchwalenie praw legalizujących chrześcijaństwo, budowę kościołów, niszczenie pogańskich świątyń, a także ogłoszenie Trondheim chrześcijańską stolicą Norwegii. Za swe wysiłki Olaf został zabity w bitwie pod Stiklestad, ale chrześcijaństwo pozostało w Norwegii na dobre.

Choć przyrodni brat Olafa, Harald Hardrada, poległ w bitwie pod Stamford Bridge, walcząc o koronę angielską w 1066 r., rodzina ta rządziła Norwegią aż do śmierci Sigurda Krzyżowca Magnussona w roku 1130. Po niej nastało stulecie wojen domowych, które zakończył w 1217 r. Haakon IV, założyciel dynastii Sverrów. Czas rządów Haakona i jego spadkobierców uznawany jest za złotą erę Norwegii, zarówno pod względem politycznym, jak i kulturowym. Norwegia zaanektowała Islandię i Grenlandię. W roku 1266 natomiast Magnus VI Prawodawca, wiedząc, że nie zdoła obronić osad na Hebrydach przed nieustępliwymi Szkotami, sprzedał je szkockiej koronie wraz z Wyspą Man. (To samo stało się w 1468 r. z Szetlandami i Orkadami).

W Skandynawii nastał okres spokoju i dobrobytu, a Norwegowie maksymalnie go wykorzystali. Handlarze Wikingów podróżowali na południe na Bliski Wschód, na wschód do dzikiej Rosji, a przede wszystkim na zachód, na Wyspy Brytyjskie, przywożąc do ojczyzny bogactwa, za które płacili takimi surowcami jak futra, jodły, ryby i rudy metali. Na wybrzeżu kwitło rolnictwo, a sztuka osiągnęła nieznane dotąd wyżyny. Norwescy rzemieślnicy, pracujący w drewnie i metalu, tworzyli dzieła sztuki w wielu różnych stylach, od Oseberg po Urnes. Norwescy szkutnicy budowali statki, które mogły pływać po oceanach, a płatnerze wykuwali najlepszą broń i pancerze w Europie. I całe szczęście, bo chociaż między królestwami Wikingów panował pokój, Norwegowie (jak zwykle) od czasu do czasu atakowali kogoś innego. Dobre czasy również musiały się kiedyś skończyć.

Mniej więcej w roku 1349 do Skandynawii dotarła czarna śmierć, w ciągu kilku lat zabijając około 50% populacji. Straty te spowodowały zmniejszenie wpływów podatkowych i centralna władza korony osłabła. W międzyczasie Kościół katolicki zwiększył pobieraną dziesięcinę, dzięki czemu stawał się coraz bardziej wpływowy, aż w końcu arcybiskup Trondheim zażądał – i otrzymał – miejsce w Radzie Stanu. Pod koniec XIV wieku Liga Hanzeatycka stopniowo przejmowała norweskie szlaki handlowe; w 1343 r. założyła kontor („zagraniczną placówkę handlową”) w Bergen, a w roku 1400 miała w mieście własną siedzibę i uzyskała wyłączne prawa handlu z flotą rybacką. Bergen pozostało pod władzą Hanzy do połowy XVII wieku.

Wszystkie te wydarzenia doprowadziły tymczasem do zjednoczenia starych królestw Wikingów w celu obrony przed zagrożeniami. W roku 1376 pięcioletni Olaf II odziedziczył po śmierci dziadka tron Danii, a gdy zmarł jego ojciec, został królem Norwegii. Przez kolejnych 400 lat Norwegia była rządzona z Kopenhagi, ponieważ stanowiła część podwójnego królestwa. Wkrótce dołączył do niego tron szwedzki, gdy Małgorzata I, królowa regentka Danii, zawiązała unię kalmarska – do której należały nie tylko trzy królestwa, ale także zamorskie terytoria Norwegii oraz Finlandia (dzięki koronie szwedzkiej). Unia została założona w celu osłabienia rosnących wpływów Ligi Hanzeatyckiej oraz niemieckich książąt bałtyckich i przetrwała do roku 1523, kiedy to „krwawa łaźnia sztokholmska” wywołała rewolucję szwedzką, po której Gustaw Waza został królem „wolnej Szwecji”.

Unia kalmarska dość dobrze przysłużyła się Norwegii... nie licząc reformacji. Fryderykowi I, królowi Danii oraz Norwegii, przypadły do gustu herezje Lutra, jednak w Norwegii poddani nie podzielili poglądu króla. Tak zrodził się poważny problem. W 1529 r. król chciał narzucić Norwegom protestantyzm. Na czele opozycji stanął wtedy oczywiście arcybiskup Trondheim, który zaprosił starego wygnanego katolickiego króla Chrystiana II. Chrystian został jednak pojmany i uwięziony do końca życia. Po śmierci Fryderyka wybuchła natomiast wojna domowa, po której katolicy spróbowali ponownie, ale rezultat był jeszcze gorszy. Duński zwycięzca, Chrystian III, wygnał arcybiskupa i w 1536 r. zdegradował Norwegię z rangi królestwa do zwykłej prowincji, a rok później narzucił Norwegom luteranizm.

Później sytuacja się uspokoiła, a Norwegowie przywykli do nowego stanu rzeczy. Czasami narwani Duńczycy wciągali ich w swoje wojny – wojnę kalmarską (1611–13 r.), wojnę trzydziestoletnią (1618–48 r.), czy też II wojnę północną (1657–60 r.) – które doprowadziły do zmiany granic. Ogólnie rzecz biorąc jednak wszystko układało się dobrze. Przez 300 lat (1500–1800 r.) liczba ludności wzrosła do 750 tysięcy. Duński system administracyjny został zreformowany, Norwegię podzielono na hrabstwa, a korupcja wśród rządzących spadła dzięki władzy kilku sprawnych królów, co stanowi spory wyczyn, biorąc pod uwagę fakt, że w całej Norwegii było 1600 urzędników mianowanych przez rząd. Niestety, przynajmniej dla Duńczyków, kraj wkrótce został wplątany w wojny napoleońskie... i znalazł się po stronie przegranych.

Gdy dobiegły one końca, Norwegia została częścią Szwecji, mimo ze zgromadzenie narodowe zebrało się w maju 1814 r. i stworzyło konstytucję monarchii parlamentarnej. W lipcu 1814 r. Szwecja najechała Norwegię, a w sierpniu zawarto traktat w Moss gwarantujący uznanie konstytucji, pod warunkiem że Norwegia podda się i nie będzie sprawiać problemów. Tak rozpoczęła się konstytucyjna unia szwedzko-norweska, której władcą był szwedzki monarcha Karl Johan. Pojawił się wtedy norweski nacjonalizm i liberalizm, ponieważ wyrozumiali Szwedzi dali Norwegom wiele swobody. W roku 1816 powstał Bank Norwegii, a wraz z nim waluta narodowa (speciedaler). W 1821 r. parlament zlikwidował klasę norweskiej arystokracji, a w roku 1832 rolnicy zorientowali się, że są liczniejsi od pozostałych grup i w przeprowadzonych w tym samym roku wyborach zdobyli większość miejsc w kongresie. Wprowadzono ulgi podatkowe dla rolników, zwiększono cła importowe, a ustawa o władzy lokalnej powoływała wybieralne rady miejskie zarządzające lokalnymi sprawami.

Kiedy Szwecja zerwała porozumienie o swobodnym handlu z Norwegią i wytyczyła granicę między obydwoma krajami, a następnie nie zgodziła się na mianowanie norweskiego ministra spraw zagranicznych, w Norwegii zaczął nasilać się ruch niepodległościowy. Kiedy w czerwcu 1905 r. król ponownie odmówił Norwegii mianowania ministra spraw zagranicznych (choć parlament zagłosował za utworzeniem tego stanowiska), parlament zdecydował o opuszczeniu unii. Następnie przeprowadzono w tej sprawie referendum, w którym okazało się, że w całej Norwegii tylko 184 osoby chciały pozostania w unii. Rząd Norwegii zaproponował koronę konstytucyjną księciu Danii, który zgodził się ją przyjąć i został Haakonem VII (tak naprawdę miał na imię Karl). Po pięciuset latach Norwegia znowu była niepodległym krajem.

W ciągu kolejnej dekady okazała się też jednym z najszybciej rozwijających się krajów. W 1913 r. Norwegia jako drugi kraj na świecie dała kobietom prawa wyborcze. Parlament ustanowił prawa o płatnym chorobowym, inspekcjach fabryk, przepisy o bezpieczeństwie robotników i dziesięciogodzinnym dniu pracy – co mocno uderzało w kapitalistycznych baronów. Wzdłuż wybrzeża budowano trasy kolejowe, a w 1909 r. ukończono Bergensbanen. Zakłady przemysłowe, szczególnie hydroelektrownie, pojawiały się jak grzyby po deszczu. Norwescy odkrywcy, tacy jak Amundsen (który jako pierwszy dotarł do bieguna południowego), Sverdrup czy Nansen zyskali światową sławę. Bez wątpienia nastała druga złota era Norwegii.

Podobnie jak jej skandynawscy sąsiedzi, Norwegia próbowała trzymać się też z dala od europejskich kryzysów i wojen. Udało im się to podczas I wojny światowej, ale już nie podczas II. Norwegowie znaleźli się pomiędzy Brytyjczykami, których marynarka wojenna naruszała przybrzeżne szlaki wodne i nie wahała się naruszać norweskich wód terytorialnych, a Niemcami, którzy rozpaczliwie potrzebowali dla swoich fabryk rudy żelaza z północnej Norwegii. W kwietniu 1940 roku nazistowskie Niemcy najechały i szybko zajęły Norwegię, aby zabezpieczyć szlak lądowy dla dostaw rudy. Rząd norweski przeniósł się wtedy na wygnanie, a niesławny Vidkun Quiling (którego nazwisko stało się synonimem słowa „zdrajca”) założył rząd kolaboracyjny. Nie licząc jednak kilku akcji komandosów i działań partyzantki, Norwegia pozostała na marginesie wojny, choć należy zauważyć, że około 80% jej przedwojennej floty handlowej (w tym czasie czwartej największej na świecie) uciekło, by służyć Aliantom.

Po zakończeniu wojny Norwegia powróciła do swej tradycyjnej neutralności i skoncentrowała swoją politykę zagraniczną na arenie ONZ, a Trygve Lie został pierwszym sekretarzem generalnym tej czcigodnej organizacji. Nastanie zimnej wojny spowodowało jednak, że nikt nie mógł zachować neutralności i w roku 1949 Norwegia została jednym z krajów założycielskich NATO (chociaż nigdy nie zgodziła się, by na jej terytorium stacjonowały obce wojska lub broń atomowa). W 1969 r. na Morzu Północnym odkryto złoża ropy naftowej (pole Ekofisk) i gospodarka kraju została zasilona miliardami dolarów, dzięki czemu kraj o niewielkiej liczbie ludności stał się jednym z mających najwyższy standard życia na świecie. Ogólnie rzecz biorąc, po wojnie Norwegowie zajęli się pracą nad dobrymi warunkami życia, uprawianiem sportów zimowych, organizacją dwóch olimpiad oraz przyjmowaniem tłumów turystów.
Język
Wybierz zestaw zasad
Get it on App StoreGet it on Google Play
Prawo autorskiePolityka Prywatności