Założenia gry
Cywilizacje/przywódcy
Miasta-państwa
Dzielnice
Budowle
Cuda i projekty
Jednostki
Awanse jednostki
Wielcy ludzie
Technologie
Idee
Ustroje i doktryny
Religie
Teren i jego cechy
Zasoby
Ulepszenia i szlaki
Gubernatorzy
Historyczne momenty

Cywilizacje

Wprowadzenie

Ameryka

Anglia

Arabia

Australia

Aztekowie

Babilon

Bizancjum

Brazylia

Chiny

Egipt

Etiopia

Fenicja

Francja

Galowie

Grecja

Gruzja

Hiszpania

Holandia

Indie

Indonezja

Inkowie

Japonia

Kanada

Khmer

Kongo

Korea

Kri

Macedonia

Majowie

Mali

Maorysi

Mapucze

Mongolia

Niemcy

Norwegia

Nubia

Persja

Polska

Portugalia

Rosja

Rzym

Scytia

Sumeria

Szkocja

Szwecja

Turcy osmańscy

Węgry

Wielka Kolumbia

Wietnam

Zulusi

Przywódcy

Węgry
Unikalna umiejętność

Perła Dunaju

+50% do produkcji dzielnic i budowli wznoszonych po drugiej stronie rzeki naprzeciw centrum miasta.

Kontekst historyczny
Przez prawie tysiąc lat królestwo Węgier było jedną z głównych potęg Europy Środkowej, kluczową dla historii oraz dla relacji władców oraz królestw tego regionu. Wkład kulturowy wieloetnicznego i wielojęzycznego królestwa oraz jego historia militarna odegrały istotną rolę w kontaktach między wschodem a zachodem Europy. Na obszarze Węgier znaleźć można wiele rzek, w tym potężny Dunaj dzielący Budapeszt, oraz otwarte równiny Niziny Środkowodunajskiej otoczone kilkoma wysokimi pasmami gór. Węgierskie źródła termalne przyciągają uwagę od czasów Rzymian. Strategiczne położenie królestwa na skrzyżowaniu głównych szlaków Europy sprawiło, że stało się ono łakomym kąskiem zarówno dla królewskich rodów, jak i ambitnej szlachty.

Kiedy Madziarowie pod wodzą rodu Arpadów założyli w X w. Księstwo Węgierskie, porzucili na poły nomadyczne życie i towarzyszące mu wyprawy łupieżcze na rzecz feudalnej egzystencji, choć zachowali słowiańskie słowa zapożyczone od nowych poddanych. Królestwo Węgierskie utworzył Stefan I – pierwszy węgierski król, uznany przez kościół rzymskokatolicki świętym za wysiłki na rzecz umocnienia chrześcijaństwa jako głównej religii Węgier. W okresie istnienia Monarchii Austro-Węgierskiej terytorium Królestwa Węgier znane było jako „Kraje Korony Świętego Stefana” (choć z prawnego punktu widzenia poszczególne prowincje miały swój własny status w obrębie monarchii).

Szlachta Królestwa Węgier cieszyła się dużą swobodą, a władza królewska była relatywnie ograniczona po tym, jak Andrzej II wydał w 1222 roku Złotą Bullę. Dokument ten zwalniał szlachtę z płacenia podatków oraz obowiązku brania udziału w działaniach wojennych poza granicami królestwa, umożliwiał jej wypowiedzenie posłuszeństwa królowi łamiącemu ich prawa oraz wprowadzał coś w rodzaju równości szlacheckiej, która zastąpiła sztywną hierarchię tytułów. Bez trudu dostrzec można wiele podobieństw między węgierską Złotą Bullą i angielską Wielką Kartą Swobód.

Inwazja Mongołów dowodzonych przez Subedeja w 1241 r. była katastrofalna zarówno dla Królestwa Węgier, jak i dla większości Europy. Król Bela IV wzniósł szereg granicznych twierdz, aby zapobiec przyszłej inwazji, ale konflikty z innymi europejskimi potęgami osłabiły królestwo i ostatecznie w 1301 roku dynastia Arpadów wygasła. Władzę nad Królestwem Węgier przez niemal wiek sprawowała następnie dynastia Andegawenów, po której na tronie zasiadali królowie niedynastyczni, w tym święci cesarze rzymscy.

Gdy średniowiecze dobiegło końca, a okres wczesnej nowożytności był tylko zbiorem idei dyskutowanych we Włoszech, Maciej Korwin został wybrany na tron przez sejm elekcyjny. Za jego panowania królestwo powiększyło swoją siłę militarną i zreformowało administrację. Rządy Korwina są uznawane za jeden ze złotych wieków Królestwa Węgier – epoki, która zakończyła się klęską w bitwie pod Mohaczem, gdzie wojska Ludwika II Jagiellończyka starły się z osmańską armią pod dowództwem sułtana Sulejmana Wspaniałego.

Bitwa pod Mohaczem to jedno z najważniejszych starć w historii Europy. Niewielka armia węgierska zorganizowana w przestarzały, feudalny sposób z ciężką jazdą i zaciężną piechotą (która zarzuciła innowacje wprowadzone w Czarnej Armii przez Macieja Korwina) została rozgromiona przez niemal dwukrotnie liczniejsze, nowoczesne wojska osmańskie, wykorzystujące artylerię oraz elitarne oddziały janczarów uzbrojonych w muszkiety. Ludwik II Jagiellończyk zginął na polu bitwy wraz z ogromną częścią węgierskiej szlachty. Po zwycięstwie Osmanie podzielili Królestwo Węgierskie między siebie i Święte Cesarstwo Rzymskie, a następnie wykorzystywali te ziemie jako państwo buforowe.

Przez następne trzy i pół wieku Królestwo Węgier często konfliktowało się z imperium osmańskim i Świętym Cesarstwem Rzymskim – nigdy wystarczająco silne, by realizować własne cele, ale jednocześnie zbyt potężne, aby można było je ignorować na geopolitycznej mapie Europy Środkowej. Tradycyjne wolności węgierskiej szlachty utrwaliły się, a habsburscy władcy Świętego Cesarstwa Rzymskiego byli często zmuszani do ich potwierdzania, by uzyskać w zamian wsparcie polityczne lub militarne. Dzięki temu węgierska tożsamość nigdy do końca nie zginęła.

Tlący się duch niezależności doprowadził do szeregu powstań i otwartych rebelii przeciwko władzy Habsburgów. Podczas wojny o sukcesję hiszpańską siedmiogrodzki książę Franciszek II Rakoczy stanął w latach 1703–1711 na czele powstania (zwanego twórczo powstaniem Rakoczego), ale nie odniósł zwycięstwa, bo nie udało mu się pozyskać sojuszników i zagranicznego wsparcia. Europejska Wiosna Ludów w 1848 r. niemal dała Węgrom upragnioną niepodległość. Osłabieni rewolucyjną zawieruchą Habsburgowie prawie utracili władzę nad Węgrami, gdzie działało młode pokolenie zagorzałych patriotów. Tylko dzięki sojuszowi z Rosją Habsburgowie zdołali odzyskać dotychczasową kontrolę. W wyniku ugody austriacko-węgierskiej z 1867 r. Cesarstwo Austrii przekształcono w podwójną monarchię: Austro-Węgry. Wreszcie Habsburgowie zostali zmuszeni do potwierdzenia kluczowego znaczenia Królestwa Węgier w swoim imperium.

Po I wojnie światowej imperium Habsburgów rozpadło się, a wraz z nim przestało istnieć Królestwo Węgier. W latach międzywojennych istniały krótkotrwałe republiki, a w chaosie, który doprowadził do II wojny światowej, prawicowe siły zdołały przywrócić królestwo. Podczas II wojny światowej Węgry dołączyły do państw osi. W 1944 r. postępujące siły radzieckie wkroczyły na Węgry, a ich okupacja położyła kres Królestwu Węgierskiemu (ale nie węgierskiemu narodowi).

Stolica Węgier, Budapeszt, to jedno z wielkich miast Europy. Słynie ze wspaniałej architektury, żywej kultury i kosmopolitycznego stylu. Powstała z połączenia trzech miast (Budy, Pesztu i Óbudy zwanej przez Węgrów Starą Budą), a osadnictwo na jej obszarze sięga czasów celtyckich. Miasto pochwalić się może długą i fascynującą historią, a jego centralna część leżąca nad brzegami Dunaju została wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
PortraitSquare
icon_civilization_hungary

Cechy

Przywódcy
icon_leader_matthias_corvinus
Maciej Korwin
Jednostki specjalne:
icon_unit_hungary_huszar
Huzarzy
Infrastruktura specjalna:
icon_building_thermal_bath
Łaźnia termalna

Geografia i dane społeczne

Położenie:
Europa
Wielkość:
Około 283 tysiące kilometrów kwadratowych
Populacja:
Około 3,2 miliona w roku 1490
Stolica:
Buda, później Budapeszt
PortraitSquare
icon_civilization_hungary

Cechy

Przywódcy
icon_leader_matthias_corvinus
Maciej Korwin
Jednostki specjalne:
icon_unit_hungary_huszar
Huzarzy
Infrastruktura specjalna:
icon_building_thermal_bath
Łaźnia termalna

Geografia i dane społeczne

Położenie:
Europa
Wielkość:
Około 283 tysiące kilometrów kwadratowych
Populacja:
Około 3,2 miliona w roku 1490
Stolica:
Buda, później Budapeszt
Unikalna umiejętność

Perła Dunaju

+50% do produkcji dzielnic i budowli wznoszonych po drugiej stronie rzeki naprzeciw centrum miasta.

Kontekst historyczny
Przez prawie tysiąc lat królestwo Węgier było jedną z głównych potęg Europy Środkowej, kluczową dla historii oraz dla relacji władców oraz królestw tego regionu. Wkład kulturowy wieloetnicznego i wielojęzycznego królestwa oraz jego historia militarna odegrały istotną rolę w kontaktach między wschodem a zachodem Europy. Na obszarze Węgier znaleźć można wiele rzek, w tym potężny Dunaj dzielący Budapeszt, oraz otwarte równiny Niziny Środkowodunajskiej otoczone kilkoma wysokimi pasmami gór. Węgierskie źródła termalne przyciągają uwagę od czasów Rzymian. Strategiczne położenie królestwa na skrzyżowaniu głównych szlaków Europy sprawiło, że stało się ono łakomym kąskiem zarówno dla królewskich rodów, jak i ambitnej szlachty.

Kiedy Madziarowie pod wodzą rodu Arpadów założyli w X w. Księstwo Węgierskie, porzucili na poły nomadyczne życie i towarzyszące mu wyprawy łupieżcze na rzecz feudalnej egzystencji, choć zachowali słowiańskie słowa zapożyczone od nowych poddanych. Królestwo Węgierskie utworzył Stefan I – pierwszy węgierski król, uznany przez kościół rzymskokatolicki świętym za wysiłki na rzecz umocnienia chrześcijaństwa jako głównej religii Węgier. W okresie istnienia Monarchii Austro-Węgierskiej terytorium Królestwa Węgier znane było jako „Kraje Korony Świętego Stefana” (choć z prawnego punktu widzenia poszczególne prowincje miały swój własny status w obrębie monarchii).

Szlachta Królestwa Węgier cieszyła się dużą swobodą, a władza królewska była relatywnie ograniczona po tym, jak Andrzej II wydał w 1222 roku Złotą Bullę. Dokument ten zwalniał szlachtę z płacenia podatków oraz obowiązku brania udziału w działaniach wojennych poza granicami królestwa, umożliwiał jej wypowiedzenie posłuszeństwa królowi łamiącemu ich prawa oraz wprowadzał coś w rodzaju równości szlacheckiej, która zastąpiła sztywną hierarchię tytułów. Bez trudu dostrzec można wiele podobieństw między węgierską Złotą Bullą i angielską Wielką Kartą Swobód.

Inwazja Mongołów dowodzonych przez Subedeja w 1241 r. była katastrofalna zarówno dla Królestwa Węgier, jak i dla większości Europy. Król Bela IV wzniósł szereg granicznych twierdz, aby zapobiec przyszłej inwazji, ale konflikty z innymi europejskimi potęgami osłabiły królestwo i ostatecznie w 1301 roku dynastia Arpadów wygasła. Władzę nad Królestwem Węgier przez niemal wiek sprawowała następnie dynastia Andegawenów, po której na tronie zasiadali królowie niedynastyczni, w tym święci cesarze rzymscy.

Gdy średniowiecze dobiegło końca, a okres wczesnej nowożytności był tylko zbiorem idei dyskutowanych we Włoszech, Maciej Korwin został wybrany na tron przez sejm elekcyjny. Za jego panowania królestwo powiększyło swoją siłę militarną i zreformowało administrację. Rządy Korwina są uznawane za jeden ze złotych wieków Królestwa Węgier – epoki, która zakończyła się klęską w bitwie pod Mohaczem, gdzie wojska Ludwika II Jagiellończyka starły się z osmańską armią pod dowództwem sułtana Sulejmana Wspaniałego.

Bitwa pod Mohaczem to jedno z najważniejszych starć w historii Europy. Niewielka armia węgierska zorganizowana w przestarzały, feudalny sposób z ciężką jazdą i zaciężną piechotą (która zarzuciła innowacje wprowadzone w Czarnej Armii przez Macieja Korwina) została rozgromiona przez niemal dwukrotnie liczniejsze, nowoczesne wojska osmańskie, wykorzystujące artylerię oraz elitarne oddziały janczarów uzbrojonych w muszkiety. Ludwik II Jagiellończyk zginął na polu bitwy wraz z ogromną częścią węgierskiej szlachty. Po zwycięstwie Osmanie podzielili Królestwo Węgierskie między siebie i Święte Cesarstwo Rzymskie, a następnie wykorzystywali te ziemie jako państwo buforowe.

Przez następne trzy i pół wieku Królestwo Węgier często konfliktowało się z imperium osmańskim i Świętym Cesarstwem Rzymskim – nigdy wystarczająco silne, by realizować własne cele, ale jednocześnie zbyt potężne, aby można było je ignorować na geopolitycznej mapie Europy Środkowej. Tradycyjne wolności węgierskiej szlachty utrwaliły się, a habsburscy władcy Świętego Cesarstwa Rzymskiego byli często zmuszani do ich potwierdzania, by uzyskać w zamian wsparcie polityczne lub militarne. Dzięki temu węgierska tożsamość nigdy do końca nie zginęła.

Tlący się duch niezależności doprowadził do szeregu powstań i otwartych rebelii przeciwko władzy Habsburgów. Podczas wojny o sukcesję hiszpańską siedmiogrodzki książę Franciszek II Rakoczy stanął w latach 1703–1711 na czele powstania (zwanego twórczo powstaniem Rakoczego), ale nie odniósł zwycięstwa, bo nie udało mu się pozyskać sojuszników i zagranicznego wsparcia. Europejska Wiosna Ludów w 1848 r. niemal dała Węgrom upragnioną niepodległość. Osłabieni rewolucyjną zawieruchą Habsburgowie prawie utracili władzę nad Węgrami, gdzie działało młode pokolenie zagorzałych patriotów. Tylko dzięki sojuszowi z Rosją Habsburgowie zdołali odzyskać dotychczasową kontrolę. W wyniku ugody austriacko-węgierskiej z 1867 r. Cesarstwo Austrii przekształcono w podwójną monarchię: Austro-Węgry. Wreszcie Habsburgowie zostali zmuszeni do potwierdzenia kluczowego znaczenia Królestwa Węgier w swoim imperium.

Po I wojnie światowej imperium Habsburgów rozpadło się, a wraz z nim przestało istnieć Królestwo Węgier. W latach międzywojennych istniały krótkotrwałe republiki, a w chaosie, który doprowadził do II wojny światowej, prawicowe siły zdołały przywrócić królestwo. Podczas II wojny światowej Węgry dołączyły do państw osi. W 1944 r. postępujące siły radzieckie wkroczyły na Węgry, a ich okupacja położyła kres Królestwu Węgierskiemu (ale nie węgierskiemu narodowi).

Stolica Węgier, Budapeszt, to jedno z wielkich miast Europy. Słynie ze wspaniałej architektury, żywej kultury i kosmopolitycznego stylu. Powstała z połączenia trzech miast (Budy, Pesztu i Óbudy zwanej przez Węgrów Starą Budą), a osadnictwo na jej obszarze sięga czasów celtyckich. Miasto pochwalić się może długą i fascynującą historią, a jego centralna część leżąca nad brzegami Dunaju została wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
Język
Wybierz zestaw zasad
Get it on App StoreGet it on Google Play
Prawo autorskiePolityka Prywatności