Chiny dały cywilizacji bardzo wiele: papier, dzwon, kołowrotek, proch, kompas, gródź, karty do gry, szyb naftowy, druk drzeworytniczy, jedwab... chińskie wynalazki można wymieniać w nieskończoność. Kraj ten zapewnił cywilizacji także wielkie religie (konfucjanizm, taoizm, fajiao, bimoizm i inne) oraz wielkie filozofie (motizm, legalizm, naturalizm, neo-taoizm i tak dalej). Chińscy pisarze, tacy jak Shi Nai'an i Wu Cheng'an, malarze jak Han Gan i Ma Yuan, kompozytorzy jak Wei Liangfu i Cai Yan mieli nieopisany wręcz wkład we wzbogacenie cywilizacji. Co więcej, to w Chinach właśnie zrodziły się takie pojęcia jak niewolnictwo, monogamia, szpiegostwo, dywersja, propaganda, urbanizacja, lingchi („kara tysiąca cięć”) i wiele innych.

Tak zwany okres Walczących Królestw (od około 475 r. p.n.e. do 221 r. p.n.e.) to czas, w którym Chiny składały się z siedmiu królestw – Qi, Qin, Zhao, Yan, Han, Chu i Wei. Były one ze sobą w konflikcie tak zażartym, że walki toczono praktycznie bez przerwy. W końcu król Qin, Ying Zheng, zdołał doprowadzić do zjednoczenia Chin, podbijając ostatniego wroga (Qi), a następnie ogłaszając się Qin Shi Huang (w wolnym tłumaczeniu „pierwszym cesarzem Qin”). Podczas swoich wspaniałych rządów, nie licząc palenia ksiąg i grzebania żywcem niezgadzających się z nim uczonych – ponieważ w okresie Walczących Królestw powstało Sto Szkół Myślenia, czyli niepokojący zbiór liberalnych filozofii i wolnomyślicielstwa – Qin przeprowadził program budowy rozległej sieci dróg oraz kanałów, a także rozpoczął wznoszenie Wielkiego Muru, który miał chronić Chiny przed barbarzyńcami (co okazało się daremnym trudem). Prowadził też intensywne poszukiwania eliksiru nieśmiertelności, które oczywiście zakończyły się niepowodzeniem i cesarz zmarł w 210 r. p.n.e. Pochowany został w olbrzymim mauzoleum w pobliżu Chang'an zbudowanym przez 700 tysięcy „nieopłacanych robotników” oraz strzeżonym przez słynną Terakotową Armię. Samo imperium Qin przetrwało natomiast zaledwie kilka lat dłużej.

W 207 r. p.n.e. Liu Bang, chłopski buntownik i urodzony wichrzyciel wspomagany przez ambitnego watażkę Chu, Xiang Yu, obalił nieudolnego następcę Qin Shi Huanga i założył – po pozbyciu się sojusznika – dynastię Han, która, z krótką przerwą na panowanie dynastii Xin, rządziła epoką konsolidacji językowej, eksperymentów kulturowych, ekspresji politycznej, rozkwitu gospodarczego, eksploracji, ekspansji i wynalazków technicznych. Był to dobry czas, który stał się jeszcze lepszy, gdy cesarz Wu rozbił Federację Xiongnu na stepach i zmienił tradycyjne granice Chin. Kupcy Han docierali nawet do odległego Królestwa Partów oraz Indii, a w ruinach budowli wzniesionych za panowania dynastii Han znaleziono rzymskie naczynia. Cesarze z tego rodu utworzyli też rolnicze społeczności byłych żołnierzy na pozyskanych ziemiach zachodnich, zabezpieczając w ten sposób ich kraniec jedwabnego szlaku.

Pojawienie się generała Cao Cao oznaczało jednak osłabienie cesarza dynastii Han. W roku 208 Cao Cao zlikwidował stanowiska Trzech Ekscelencji, najważniejszych doradców cesarza, i sam objął godność kanclerza. W 215 natomiast zmusił cesarza Xian do rozwodu z cesarzową i poślubienia swojej córki, Przepowiednie i znaki boskie wskazywały, że Hanowie stracili tianming („poparcie niebios”), tak więc Xian abdykował w grudniu 220 r. na rzecz syna Cao Cao, Cao Pi. Pi założył dynastię Wei... a wkrótce potem zjednoczone Chiny rozpadły się.

Przez 60 lat po Powstaniu Żółtych Turbanów – kreatywnie zwanych przez sinologów „Okresem Trzech Królestw” – trzy królestwa zmagały się, chcąc odbudować scentralizowane imperium dynastii Qin i Han. Trzem krajom (Wei, Shu i Wu) nigdy nie udało się tego jednak dokonać, cel ten zrealizowała dopiero dynastia Jin. Sima Yan zmusił Cao Huana do przekazania mu tronu Wei, a po błyskotliwych kampaniach Wei pokonali Shu (263 r.) i Wu (279 r.), ale Jin byli poważnie osłabieni przez rodzinne spory cesarskich książąt, w związku z czym wkrótce stracili kontrolę nad północnymi oraz zachodnimi prowincjami (dlatego imperium nazywano po prostu Wschodnim Jin), co dało początek okresowi nazwanemu Szesnastoma Królestwami (kolejna nazwa nadana przez sinologów), który trwał do roku 439.

Mimo częściowej konsolidacji okupionej rzekami przelanej krwi, dopiero w 589 r. Chiny zostały zjednoczone pod rządami jednego władcy, krótko panującej dynastii Sui. Po niej nadszedł czas dynastii Tang, która utrzymała się na tronie zjednoczonych (mniej więcej) Chin do roku 907. Administracja Tang przypominała rządy Han, bowiem szczególny nacisk kładziono na handel i dyplomację, które zapewniały stabilność oraz dostatek, a ponadto rozwijały się wtedy religia i kultura. Zapoczątkowany przez Sui projekt budowy Wielkiego Kanału został ukończony, ponownie otwarto Jedwabny Szlak, a także zmieniono kodeks prawny. Ten ostatni, poza innymi aktualizacjami, rozszerzał prawa własności kobiet oraz wprowadzał cesarskie egzaminy dla urzędników i wiele innych innowacji. Podatki poddano natomiast standaryzacji w oparciu o rangę płatnika i przeprowadzono też pierwszy chiński spis ludności, dzięki któremu wszyscy obywatele musieli je płacić. W okresie dynastii Tang tworzyli także genialni poeci, tacy jak Li Bai i Du Fu, wyznaczając wysokie standardy literatury chińskiej na kolejne stulecia.

Imperium Tang zostało jednak dotknięte wiekiem katastrof naturalnych. Żółta Rzeka oraz Wielki Kanał wylewały regularnie, a po nich dochodziło do olbrzymich susz, które wywoływały niszczycielski głód i zapaść gospodarczą. Produkcja rolna spadła o połowę i, jak zwykle, zrozpaczeni ludzie zaczęli szukać innego przywództwa. Krajem targały niekończące się bunty, a w 907 r. były przemytnik soli, który został gubernatorem wojskowym, Zhu Wen, pozbył się ostatniego huangdi (cesarza) dynastii Tang. Nastał okres Pięciu Dynastii oraz Dziesięciu Królestw (nazwa ta mówi właściwie sama za siebie), który zakończył się około roku 960. Przez kolejne cztery stulecia zjednoczone (ponownie) Chiny były rządzone przez pięć dynastii: Song, Liao, Jin (znowu), Zachodnich Xia i Yuan (założoną przez Kublai chana po tym, jak Mongołowie przedostali się przez Wielki Mur). Każda z nich dała cywilizacji własne odkrycia techniczne, analizy filozoficzne i rozwój społeczny... najbardziej spektakularne są jednak zasługi dynastii Ming.

W najstarszej części Chin rządy mongolskie wywoływały szczególne oburzenie, podsycane przez głód, epidemie i liczne chłopskie bunty latach 40. XIV w. Oczywistym było, że potomkowie Kublaia nie mogli liczyć na tianming. W obliczu takiej sytuacji biedny chłop i późniejszy przywódca buntowników, Zhu Yuanzhang (nazywany dziś cesarzem Hongwu), ogłosił się cesarzem dynastii Ming w 1368 r. po zdobyciu stolicy zwanej obecnie Pekinem. Przebył on do tego momentu długą drogę, według legendy będąc najmłodszym z siedmiu lub ośmiu braci, z których kilku sprzedano, by zdobyć pieniądze dla głodującej rodziny. Gdy Żółta Rzeka zalała jego wieś, a zaraza zabiła pozostałych członków jego rodziny, schronił się w klasztorze buddyjskim, który został natomiast zniszczony przez amię mongolską biorącą odwet na zarutusztrianach. W ten sposób Zhu przyłączył się do powstania i w wieku 30 lat trafił do grona jego przywódców. Zemsta rodzi zemstę.

Dynastia Ming zapoczątkowała w Chinach wspaniałą epokę. Po objęciu tronu Tatzu (inne określenie skomplikowanej osoby) wprowadził wiele inicjatyw politycznych. Jedną z pierwszych było ograniczenie możliwości awansu i wpływów eunuchów na dworze cesarskim, gdzie wielu z nich miało dużą władzę za poprzednich dynastii (być może niektóre z późniejszych nieszczęść cesarstwa można przypisać odzyskaniu przez nich wpływów – stworzyli praktycznie równoległą administrację). W porządku społecznym wyróżniano cztery klasy, a każda z nich miała własne prawa oraz obowiązki: szlachtę, chłopów, rzemieślników i kupców. Późniejsi cesarze dynastii Ming przyznali jeszcze większe prawa kupcom, uważając ich działalność za przynoszącą cesarstwu bogactwo, a także podatki do cesarskiej szkatuły. Wiele z tego bogactwa pochłonęło jednak ponowne odparcie inwazji Mongołów oraz wojny z Koreą i Japonią, a następnie kolejny cykl katastrof naturalnych. W roku 1640 masy chłopów – głodujących, niebędących w stanie płacić podatków i niebojących się często pokonywanej armii cesarskiej – zbuntowały się. Problemy zostały natomiast rozwiązane wraz z nastaniem dynastii Qing (zwanej też Mandżurami).

Dynastia Ming radziła sobie jednak nieźle, dopóki Europejczycy nie zaczęli sprawiać problemów – Polo i inni kupcy oraz awanturnicy docierali tam czasem „tylnym wyjściem”, a Portugalia przybyła drogą morską w roku 1513 w osobie Jorge Alvaresa, wkrótce przekonując cesarza Ming do przyznania jej „enklawy” handlowej w Makau. Pierwszy gubernator zaczął pełnić tam obowiązki w roku 1557. W kolejnych latach, za panowania dynastii Qing, gospodarka oraz rząd Chin – który rozsądnie unikał zagranicznych przygód – były stabilne. Niski poziom analfabetyzmu, branża wydawnicza wspierana przez kraj, rozbudowujące się miasta i przeważający konfucjański nacisk na pokojowe poznanie własnego ja przyczyniły się do dynamicznego rozwoju kreatywności w sztuce oraz filozofii. Tradycyjne sztuki i rzemiosła, takie jak kaligrafia, malarstwo, poezja, dramat i style kulinarne uległy odrodzeniu.

Irytujący przybysze nie przestawali się jednak wtrącać. Na początku XIX w. Cesarskie Chiny znalazły się pod wpływem imperializmu europejskiego, japońskiego i rosyjskiego. Mając o wiele potężniejsze siły morskie, lepsze uzbrojenie, łączność oraz taktyki opracowane w toczonych między sobą walkach mocarstwa kolonialne chciały narzucić swój dyktat rządowi Qing, zdominować chiński handel i w ogóle robić, co tylko im się żywnie podobało. W roku 1842 Chiny zostały pokonane w I wojnie opiumowej przez Wielką Brytanię i zmuszone do podpisania niesławnego traktatu nankińskiego, pierwszego z licznych „niesprawiedliwych traktatów”. Kilka podobnych umów handlowych doprowadziło gospodarkę chińską do ruiny przed rokiem 1900. Japonia, która przeszła szybką modernizację i dołączyła do kolonialnego wyścigu, zmusiła też Chiny do uznania swojej władzy nad Koreą i Tajwanem. Qing pozostali nominalnymi władcami, ale mocarstwa europejskie (w tym Rosja) podzieliły cały kraj na „strefy wpływów”. W tym czasie Stany Zjednoczone unilateralnie ogłosiły w Chinach politykę „otwartych drzwi”.

Tego było za wiele. W 1899 r. populistyczne stowarzyszenie Yihetuan („Pięść w imię sprawiedliwości i pokoju”) rozpoczęło powstanie bokserów mające na celu ponowne uniezależnienie Chin. Niestety bokserzy przegrali, a w miażdżącym traktacie pokojowym z 1901 r. „Osiem Narodów” (tych, które zaatakowali powstańcy) wymusiło stracenie wszystkich członków rządu Qing, którzy poparli bokserów, stacjonowanie obcych wojsk w stolicy oraz odszkodowanie większe niż roczne przychody podatkowe państwa. W kraju narastały niepokoje społeczne, w odpowiedzi na które cesarzowa wdowa Cixi nakazała zarządcom prowincji przygotowanie propozycji reform. Było to innowacyjne działanie zakrojone na szeroką skalę, jednak nawet gdyby udało się je wprowadzić w życie, było już za późno. W listopadzie 1908 r. nagle zmarł cesarz (prawdopodobnie został otruty arszenikiem), a dzień po nim umarła Cixi. Po buntach i powstaniach cesarzowa wdowa Longyu w 1912 r. przekonała cesarza-dziecko Puyi'a do abdykacji, co zakończyło dwa tysiąclecia imperialnych rządów w Chinach. W kraju nastał kolejny czas konkurujących ze sobą krwawych watażków.