Fenicjanie nigdy nie stworzyli państwa w klasycznym rozumieniu tego słowa, lecz luźny związek niezależnych, nadmorskich miast rządzonych zazwyczaj przez królów, które łączyła wspólna kultura. Byli doskonałymi kupcami i marynarzami, a wynalezione przez nich pismo stało się podstawą większości zachodnich pism alfabetycznych. Nazwa „Fenicjanie” to słowo pochodzenia greckiego. W Biblii określani są oni jako Kananejczycy od akadyjskiego słowa „kinahna”. Współcześni archeolodzy uważają, że Fenicjanie sami siebie nazywali Kena'ani.

Cztery główne miasta Fenicjan - Tyre, Sydon, Arwad i Byblos - znajdowały się w Lewancie, na terenie współczesnego Libanu i Syrii. Dzięki dowodom archeologicznym wiemy, że obszar wokół Byblos był zamieszkiwany przez niemal 10 tysięcy lat, a według wielu badaczy początek fenickiej obecności w tym regionie datować można na około 3000 r. p.n.e. Przez większą część tego początkowego okresu Fenicjanie podlegali egipskim faraonom, a wyodrębnienie się fenickiej tożsamości nastąpiło około roku 1500 p.n.e. Rejestry związane z wymianą handlową między Egiptem i Fenicjanami należą do najstarszych zapisów dotyczących ich kultury.

Fenicjanie zaskakująco dobrze poradzili sobie w okresie konfliktów późnej epoki brązu. Klęska Egipcjan otworzyła Lewant na ekspansję – dostępne stały się obszary sięgające na południu aż do współczesnego Izraela – a Fenicjanie bez trudu wypełnili tę polityczną pustkę. Ich sieci handlowe powiększyły się i wszystko wskazuje na to, że rozpoczęli szeroko zakrojony program eksploracji i kolonizacji obszaru śródziemnomorskiego, w ramach którego w poszukiwaniu cyny dotrzeć mogli nawet do Wysp Brytyjskich. Herodot odnotowuje, że w tym czasie żeglarze feniccy opłynęli Afrykę.

Aleksander Wielki podbił ich miasta, ale pozwolił im zachować rolę kupców. Rzymianie włączyli ich wschodnie miasta do swojej prowincji Syrii, ale pozwolili im działać jako na poły niezależne podmioty. Fenicka kolonia Kartagina zajmuje szczególne miejsce w historii jako przeciwnik nieubłagalnych Rzymian w okresie ich ekspansji. Wojny punickie między Kartaginą a Rzymem wyznaczają moment rozpoczęcia rzymskiej dominacji na obszarze śródziemnomorskim i ostatecznej utraty tej pozycji przez Fenicjan.

Zdaje się, że feniccy szkutnicy jako pierwsi wzbogacili ówczesne galery dodatkowym, położonym niżej rzędem wioseł, tworząc w ten sposób dierę (więcej informacji o dierze znaleźć można w poświęconym jej wpisie Civilopedii). Świadczyli też usługi stoczniowe dla wielu królestw, imperiów i ludów w całym basenie Morza Śródziemnego – Herodot pisał o fenickich rzemieślnikach budujących jednostki na potrzeby perskiej inwazji na Grecję. Badacze miewają problem z odróżnieniem greckich okrętów od jednostek perskich, ponieważ często były to po prostu fenickie statki budowane na zlecenie klientów. Fenicjanie wznosili ogromne porty i latarnie morskie, które ułatwiały nawigację. Wspaniałym przykładem tego typu budowli jest Wielki Port (kothon) w Kartaginie.

Fenicjanie zapisali się w historii jako mistrzowie handlu zdolni przewozić bezcenne dobra (takie jak cyna, libański cedr czy kość słoniowa) na obszarze całego regionu Morza Śródziemnego. Najbardziej kojarzeni byli z purpurowym barwnikiem produkowanym z muszli rozkolców – luksusowym dobrem, na które mieli monopol. Źródła tak różnorodne, jak Iliada i Biblia, zgodnie poświadczają wysoki poziom umiejętności fenickich metalurgów, a archeolodzy odnaleźli bardzo cenne złocone posągi z brązu, które najwyraźniej złożono w ofierze podczas rytuałów. Hiram, mistrz rzemieślniczy Tyru, był legendarnym budowniczym świątyni Salomona. Feniccy artyści być może jako pierwsi – już w I w. – tworzyli dzieła sztuki z dmuchanego szkła.

Źródła współczesne Fenicjanom często bywają wobec nich krytyczne, mieszając podziw dla ich bajecznego bogactwa i dostępu do luksusów z pogardą dla handlu, którym się parali. Miasta fenickie łączyły napięte stosunki, a ekspansja i osadnictwo często prowadziły do sporów o ziemię i prestiż. Wojny punickie z Rzymem były spowodowane takimi właśnie napięciami.

Fenicjanie czcili panteon bogów łączony zwykle z lokalnymi bóstwami, znanymi często pod wieloma różnymi nazwami. Większość uczonych zgadza się, że na czele panteonu stał wielki bóg El, a Astarte (lub Asztarte) była głównym bóstwem kobiecym. Jej kult rozpowszechnił się na całym fenickim terytorium w basenie Morza Śródziemnego. Autorzy wielkiego, monoteistycznego dzieła Lewantu zwanego Biblią pałali ogromną i nieukrywaną niechęcią do semickiego politeizmu Fenicjan.

Jednak najtrwalszym wkładem Fenicjan w historię świata jest prawdopodobnie ich pismo. Wykorzystywali oni pojedyncze znaki reprezentujące różne komponenty dźwiękowe słów, co wymagało od skryby zapamiętania mniejszej ich liczby niż w przypadku pisma logograficznego (takiego jak na przykład egipskie hieroglify). Oznaczało to łatwiejszą naukę czytania i pisania. Dzięki szerokim kontaktom handlowym fenickich kupców pismo to stosunkowo szybko rozpowszechniło się wśród ich partnerów w interesach. Najstarsze znane piśmiennicze zabytki języka fenickiego pochodzą z połowy XVI w. p.n.e., ale fenickie pismo może być znacznie starsze. Alfabet grecki (i te pochodzące od niego), hebrajski i aramejski (a za jego pośrednictwem również arabski) wywodzą się z alfabetu fenickiego. Wystarczy wspomnieć, że dwie pierwsze fenickie litery to „alep” i „bet”, a najwcześniejsze edukacyjne doświadczenie dziecka związane jest z nauką alfabetu, by zdać sobie sprawę z niesamowitego łańcucha historii łączącego nas wszystkich z Fenicją.