Założenia gry
Cywilizacje/przywódcy
Miasta-państwa
Dzielnice
Budowle
Cuda i projekty
Jednostki
Awanse jednostki
Wielcy ludzie
Technologie
Idee
Ustroje i doktryny
Religie
Teren i jego cechy
Zasoby
Ulepszenia i szlaki
Gubernatorzy
Historyczne momenty

Cywilizacje

Przywódcy

Wprowadzenie

Abraham Lincoln

Aleksander

Amanitore

Ambioryks

Bà Triệu

Bazyli II

Cyrus

Czaka

Czyngis-chan

Ćandragupta

Dżajawarman VII

Elżbieta I

Filip II

Fryderyk Barbarossa

Gandhi

Gilgamesz

Gitardża

Gorgo

Hammurabi

Harald Hardrada (Konge)

Harald Hardrada (Wareski)

Hojo Tokimune

Jadwiga

Jan III Aviz

John Curtin

Juliusz Cezar

Katarzyna Medycejska (Czarna Królowa)

Katarzyna Medycejska (Magnificencja)

Kleopatra (Egipska)

Kleopatra (Ptolemejska)

Kubilaj-chan (Chiny)

Kubilaj-chan (Mongolia)

Lautaro

Ludwik II

Menelik II

Montezuma

Mvemba a Nzinga

Nadir Szah

Nzinga Mbande

Pani Szóste Niebo

Pedro II

Perykles

Piotr

Płoszący Stado

Qin (Mandat niebios)

Qin (Zjednoczyciel)

Ramzes II

Robert I Bruce

Saladyn (Sułtan)

Saladyn (Wezyr)

Sejong

Seondeok

Simón Bolívar

Tamara

Teddy Roosevelt (Łoś)

Teddy Roosevelt (Rough Rider)

Teodora

Tokugawa

Tomyris

Trajan

Wiktoria (Epoka Imperium)

Wiktoria (Epoka Pary)

Wilhelmina

Wu Zetian

Yongle

Płoszący Stado (Pitikwahanapiwiyin)
Unikalna umiejętność

Korzystne warunki

Wszystkie typy sojuszów zapewniają dzielenie się widocznością.
Twoje wychodzące szlaki handlowe dają Płoszącemu Stado +1 do żywności za każdy obóz i pastwisko w mieście docelowym. Szlaki handlowe biegnące do twoich miast zapewniają Płoszącemu Stado +1 złota za każdy obóz i pastwisko w mieście docelowym.

Podsumowanie
Kri są niezwykle potężni na początku rozgrywki, a talent do handlu pozwala utrzymać im przewagę również w późniejszych fazach gry.
Szczegółowe podejście
W przypadku Kri wybór pierwszej jednostki wojskowej nie stanowi żadnego problemu. Okihtcitaw rozpoczynają grę z darmowym awansem, co zapewnia im eksploracyjną przewagę nad pozostałymi cywilizacjami. Dodatkowo ich znaczna siła bojowa sprawia, że obrona pierwszych miast Kri może niemal zupełnie obejść się bez tworzenia wojowników. Dzięki szybkiemu opracowaniu technologii garncarstwa Kri zyskują wcześniejszy dostęp do tworzenia szlaków handlowych, dzięki czemu mogą nawiązać wymianę handlową z obcymi miastem, które z pewnością odkryją dzięki unikalnym jednostkom zwiadowczym, zdobywając po drodze nowe terytoria. Płoszący Stado jest wspaniałym kupcem i negocjatorem, dzięki czemu nawiązanie kontaktów handlowych z miastami mającymi dostęp do obozów i pastwisk zwiększa jego dochody. Umiejętność wykorzystywania sojuszy do zyskania widoczności jest bardzo ważna w środkowym i późniejszym etapie rozgrywki, gdy wiedza o planach przeciwników staje się niezwykle cenna.
Kontekst historyczny
Płoszący Stado był wodzem Indian Kri w wyjątkowo trudnym okresie. Głęboko przekonany o konieczności zawarcia pokoju z kanadyjskim rządem oraz oddany walce o przetrwanie swojego plemienia próbował wynegocjować jak najkorzystniejsze warunki dla swego ludu po to tylko, by zostać niesłusznie oskarżonym i sądzonym o zdradę.

Urodził się jako syn szamana Assiniboinów i Metyski w 1842 r. w pobliżu Battleford na terenie dzisiejszej kanadyjskiej prowincji Saskatchewan. Według wielu przekazów jego ojciec był słynnym nawoływaczem bizonów, który zwabiał zwierzęta do przygotowanych wcześniej zagród. Podobno Płoszący Stado również opanował tę umiejętność w stopniu mistrzowskim. Cieszył się też opinią doskonałego mówcy.

Zagrody, do których zaganiano bizony, były okrągłym obszarem otoczonym ogrodzeniem wyposażonym w wejście ułatwiające uwięzienie zwierząt. Zadanie nawoływaczy bizonów polegało na zwabieniu śpiewem przewodzącej stadu samicy do zagrody, gdzie myśliwi z łatwością wybijali uwięzione zwierzęta. Taktyka ta była udoskonaloną wersją poprzednich metod wykorzystujących zaganianie bizonów (do których zaliczało się m.in. zaganianie bizonów w przepaść) i miała nad nimi tę przewagę, że była mniej traumatyczna dla zwierząt i łatwiejsza w realizacji dla myśliwych. Nawoływacze bizonów cieszyli się wielkim szacunkiem, ponieważ wykonywana przez nich funkcja miała dla Kri duże znaczenie praktyczne i duchowe.

W 1873 r. Płoszący Stado został adoptowany przez wodza Czarnych Stóp, Stopę Wrony (ang. Crowfoot). Wódz Stopa Wrony doprowadził do zawarcia pokoju między swoimi ludem a Indianami Kri, kończąc w ten sposób długi okres zajadłych wojen i sporów. Gdy żona wodza po raz pierwszy zobaczyła Płoszącego Stado, uderzyło ją podobieństwo młodego wojownika do jej niedawno zmarłego syna, który zginął w bitwie przeciwko Kri. Wódz Czarnych Stóp adoptował go i nadał mu imię Makoyikohin – Cienkie Nogi Wilka (ang. Wolf Thin Legs). Młody Kri przez kilka lat mieszkał wśród Czarnych Stóp, co znacznie podniosło jego status w obu plemionach, dzięki czemu został doradcą i jednym z podległych wodzów Kri.

W sierpniu 1876 r. w forcie Carlton Kri negocjowali z rządem Kanady warunki traktatu nr 6. Płoszący Stado okazał się bardzo sceptyczny wobec traktatu. Sprzeciwiał się narzucanym warunkom i naciskał na dodanie klauzul związanych z głodem oraz pomocą Kri w opanowaniu rolnictwa i handlu. Choć ostatecznie podpisał traktat, kontynuował polowania na stada bizonów aż do roku 1879, przekraczając granicę ze Stanami Zjednoczonymi.

Na terenie Montany grupa Płoszącego Stado starła się z kawalerią Stanów Zjednoczonych, po czym wróciła do Kanady. Kri dowodzeni przez Płoszącego Stado ostatecznie zgodzili się osiąść w rezerwacie, którego obszar znajdował się u zbiegu rzek Battle River oraz Cut Knife Creek. Pomimo wcześniejszych zastrzeżeń i niechęci młody wódz zrobił wszystko, by nauczyć się uprawy roli i uniezależnić się od rządowej zapomogi.

W 1881 r. Płoszący Stado służył jako tłumacz i przewodnik kanadyjskiego gubernatora generalnego podróżującego z Battleford do Calgary. Przedstawiciele króla byli pod wielkim wrażeniem pacyfistycznej filozofii i kultury swojego przewodnika. Wszystko wskazuje na to, że podczas tej podróży Płoszący Stado pojął, jak wielką władzą dysponuje gubernator. Wkrótce po powrocie zaczął publicznie opowiadać się za zachowaniem pokoju, ostrzegając swoich ludzi przed falą białych osadników, która może odebrać im ziemię, oraz o niebezpieczeństwie, jakie wiązałoby się z wypowiedzeniem im wojny.

Wkrótce jego pacyfizm został poddany próbie. W 1883 r. zmniejszenie dostaw do rezerwatów, redukcja zatrudnienia w Departamencie Spraw Indiańskich oraz ciężka zima na przełomie roku 1883 i 1884 doprowadziły do głodu i desperacji. W czerwcu 1884 r. młodzi wojownicy zaczęli się organizować, a wiele grup – w tym dowodzona przez wodza Kri, Wielkiego Niedźwiedzia – zebrało się w rezerwacie Płoszącego Stado na ceremonii Tańca Pragnienia (ang. Thirst Dance), by omówić bieżącą sytuację.

Północno-Zachodnia Policja Konna podjęła nieudaną próbę zmuszenia Indian do rozejścia się. W okolice Battleford wezwano dodatkowe oddziały. Jeden z przedstawicieli Pierwszych Narodów został oskarżony o napaść na rządowego urzędnika pracującego w rezerwacie. Policja Konna wkroczyła, by aresztować rzekomego napastnika, jednak na jej drodze stanęli Płoszący Stado i Wielki Niedźwiedź, którzy odmówili wydania tego człowieka w trakcie trwania ceremonii. Incydenty tego typu podważyły zaufanie, jakim darzyli siebie rząd i Indianie Kri.

Wkrótce sytuacja miała się jeszcze pogorszyć. W 1885 r. przywódca Metysów, Louis Riel, wrócił z wygnania w Montanie, a w regionie zaczęły wybuchać bunty Kri, Assiniboinów i Metysów. Gdy wieści o zwycięstwie Metysów nad jeziorem Duck Lake dotarły do Płoszącego Stado, on i jego ludzie zostali zmuszeni do podjęcia niezwykle ważnej decyzji.

Wojownicy Kri chcieli dołączyć do Riela i jego rebelii, a Płoszący Stado wolał uniknąć udziału w konflikcie. Łącząc siły z grupami Assiniboinów, Płoszący Stado udał się ze swoimi ludźmi do miasta Battleford z zamiarem wynegocjowania utrzymania pokoju oraz nowych dostaw racji żywnościowych i zapasów. Niestety, po przybyciu na miejsce Indianie zastali miasto opuszczone przez białych osadników. Mimo wysiłków Płoszącemu Stado nie udało się zapobiec złupieniu Battleford. Po ograbieniu osady połączone grupy Indian wróciły do rezerwatu.

Rankiem 2 maja 1885 r. rządowe siły dowodzone przez podpułkownika Ottera zaatakowały obóz Płoszącego Stado, przekonane, że wspiera on rebelię. Po ostrym starciu Otter i jego ludzie zostali zmuszeni do odwrotu. Wódz powstrzymał wojowników Kri i Assiniboinów przed pościgiem za wycofującymi się oddziałami białych. Płoszący Stado interweniował też, gdy jego ludzie przechwycili kolumnę z zapasami przeznaczonymi dla rządowych wojsk – udało mu się zapobiec wymordowaniu białych kierujących wozami.

Wkrótce po tym wydarzeniu przybyły wieści o porażce Louisa Riela w bitwie pod Batoche. Północno-zachodnia rebelia dobiegła końca. Płoszący Stado wysłał list do księdza, ojca Loisa Cochina, oraz wiadomość do sił rządowych, w których poinformował adresatów o gotowości do negocjowania pokoju. 26 maja wódz Kri i jego grupa kolejny raz przybyli do Battleford z zamiarem omówienia warunków złożenia broni.

Niestety, strona rządowa nie była w nastroju do negocjacji. Po wkroczeniu do fortu Płoszący Stado i jego zwolennicy zostali aresztowani i oskarżeni o zdradę rządu. Wódz został przewieziony do miasta Regina, gdzie odbyła się szybka rozprawa sądowa, po której sędziowie w pół godziny ogłosili Płoszącego Stado winnym zdrady. Skazano go na trzy lata więzienia – po roku odbywania kary w Stony Mountain Penitentiary zwolniono go warunkowo. Pobyt w więzieniu wyniszczył go fizycznie i mentalnie. Zmarł wkrótce po uwolnieniu, odwiedzając swojego przybranego ojca, Stopę Wrony, w rezerwacie Czarnych Stóp. Bezpośrednią przyczyną śmierci był krwotok płucny.

Wkrótce po śmierci Płoszącego Stado przywrócono mu dobre imię. Poświęcenie, z jakim walczył o trwały i sprawiedliwy pokój między Kri i rządem, płynęło z jego dalekowzroczności i godności. Za życia był nieugiętym piewcą pokoju starającym się zakończyć wojnę między Pierwszymi Narodami. Negocjował w dobrej wierze i zawsze opowiadał się za polubownymi kontaktami z kanadyjskim rządem. Postępował tak przede wszystkim, by zapobiec konfliktom i przemocy, które mogłyby stać się zarzewiem niekończącej się wojny napędzanej chęcią odwetu i zemsty. Jego dziedzictwo jest dziś powszechnie poważane zarówno wśród Indian Kri, jak i Kanadyjczyków.
icon_leader_poundmaker
Gdybym cię skrzywdził, nigdy nie wyszedłbym ci na spotkanie.

Cechy

Cywilizacje
icon_civilization_cree
Kri

Preferencje

Cele
Żelazna konfederacja
Stara się zawierać wiele sojuszy i szanuje cywilizacje, które postępują podobnie. Nie lubi cywilizacji z niewielką liczbą sojuszy.
icon_leader_poundmaker
Gdybym cię skrzywdził, nigdy nie wyszedłbym ci na spotkanie.

Cechy

Cywilizacje
icon_civilization_cree
Kri

Preferencje

Cele
Żelazna konfederacja
Stara się zawierać wiele sojuszy i szanuje cywilizacje, które postępują podobnie. Nie lubi cywilizacji z niewielką liczbą sojuszy.
Unikalna umiejętność

Korzystne warunki

Wszystkie typy sojuszów zapewniają dzielenie się widocznością.
Twoje wychodzące szlaki handlowe dają Płoszącemu Stado +1 do żywności za każdy obóz i pastwisko w mieście docelowym. Szlaki handlowe biegnące do twoich miast zapewniają Płoszącemu Stado +1 złota za każdy obóz i pastwisko w mieście docelowym.

Podsumowanie
Kri są niezwykle potężni na początku rozgrywki, a talent do handlu pozwala utrzymać im przewagę również w późniejszych fazach gry.
Szczegółowe podejście
W przypadku Kri wybór pierwszej jednostki wojskowej nie stanowi żadnego problemu. Okihtcitaw rozpoczynają grę z darmowym awansem, co zapewnia im eksploracyjną przewagę nad pozostałymi cywilizacjami. Dodatkowo ich znaczna siła bojowa sprawia, że obrona pierwszych miast Kri może niemal zupełnie obejść się bez tworzenia wojowników. Dzięki szybkiemu opracowaniu technologii garncarstwa Kri zyskują wcześniejszy dostęp do tworzenia szlaków handlowych, dzięki czemu mogą nawiązać wymianę handlową z obcymi miastem, które z pewnością odkryją dzięki unikalnym jednostkom zwiadowczym, zdobywając po drodze nowe terytoria. Płoszący Stado jest wspaniałym kupcem i negocjatorem, dzięki czemu nawiązanie kontaktów handlowych z miastami mającymi dostęp do obozów i pastwisk zwiększa jego dochody. Umiejętność wykorzystywania sojuszy do zyskania widoczności jest bardzo ważna w środkowym i późniejszym etapie rozgrywki, gdy wiedza o planach przeciwników staje się niezwykle cenna.
Kontekst historyczny
Płoszący Stado był wodzem Indian Kri w wyjątkowo trudnym okresie. Głęboko przekonany o konieczności zawarcia pokoju z kanadyjskim rządem oraz oddany walce o przetrwanie swojego plemienia próbował wynegocjować jak najkorzystniejsze warunki dla swego ludu po to tylko, by zostać niesłusznie oskarżonym i sądzonym o zdradę.

Urodził się jako syn szamana Assiniboinów i Metyski w 1842 r. w pobliżu Battleford na terenie dzisiejszej kanadyjskiej prowincji Saskatchewan. Według wielu przekazów jego ojciec był słynnym nawoływaczem bizonów, który zwabiał zwierzęta do przygotowanych wcześniej zagród. Podobno Płoszący Stado również opanował tę umiejętność w stopniu mistrzowskim. Cieszył się też opinią doskonałego mówcy.

Zagrody, do których zaganiano bizony, były okrągłym obszarem otoczonym ogrodzeniem wyposażonym w wejście ułatwiające uwięzienie zwierząt. Zadanie nawoływaczy bizonów polegało na zwabieniu śpiewem przewodzącej stadu samicy do zagrody, gdzie myśliwi z łatwością wybijali uwięzione zwierzęta. Taktyka ta była udoskonaloną wersją poprzednich metod wykorzystujących zaganianie bizonów (do których zaliczało się m.in. zaganianie bizonów w przepaść) i miała nad nimi tę przewagę, że była mniej traumatyczna dla zwierząt i łatwiejsza w realizacji dla myśliwych. Nawoływacze bizonów cieszyli się wielkim szacunkiem, ponieważ wykonywana przez nich funkcja miała dla Kri duże znaczenie praktyczne i duchowe.

W 1873 r. Płoszący Stado został adoptowany przez wodza Czarnych Stóp, Stopę Wrony (ang. Crowfoot). Wódz Stopa Wrony doprowadził do zawarcia pokoju między swoimi ludem a Indianami Kri, kończąc w ten sposób długi okres zajadłych wojen i sporów. Gdy żona wodza po raz pierwszy zobaczyła Płoszącego Stado, uderzyło ją podobieństwo młodego wojownika do jej niedawno zmarłego syna, który zginął w bitwie przeciwko Kri. Wódz Czarnych Stóp adoptował go i nadał mu imię Makoyikohin – Cienkie Nogi Wilka (ang. Wolf Thin Legs). Młody Kri przez kilka lat mieszkał wśród Czarnych Stóp, co znacznie podniosło jego status w obu plemionach, dzięki czemu został doradcą i jednym z podległych wodzów Kri.

W sierpniu 1876 r. w forcie Carlton Kri negocjowali z rządem Kanady warunki traktatu nr 6. Płoszący Stado okazał się bardzo sceptyczny wobec traktatu. Sprzeciwiał się narzucanym warunkom i naciskał na dodanie klauzul związanych z głodem oraz pomocą Kri w opanowaniu rolnictwa i handlu. Choć ostatecznie podpisał traktat, kontynuował polowania na stada bizonów aż do roku 1879, przekraczając granicę ze Stanami Zjednoczonymi.

Na terenie Montany grupa Płoszącego Stado starła się z kawalerią Stanów Zjednoczonych, po czym wróciła do Kanady. Kri dowodzeni przez Płoszącego Stado ostatecznie zgodzili się osiąść w rezerwacie, którego obszar znajdował się u zbiegu rzek Battle River oraz Cut Knife Creek. Pomimo wcześniejszych zastrzeżeń i niechęci młody wódz zrobił wszystko, by nauczyć się uprawy roli i uniezależnić się od rządowej zapomogi.

W 1881 r. Płoszący Stado służył jako tłumacz i przewodnik kanadyjskiego gubernatora generalnego podróżującego z Battleford do Calgary. Przedstawiciele króla byli pod wielkim wrażeniem pacyfistycznej filozofii i kultury swojego przewodnika. Wszystko wskazuje na to, że podczas tej podróży Płoszący Stado pojął, jak wielką władzą dysponuje gubernator. Wkrótce po powrocie zaczął publicznie opowiadać się za zachowaniem pokoju, ostrzegając swoich ludzi przed falą białych osadników, która może odebrać im ziemię, oraz o niebezpieczeństwie, jakie wiązałoby się z wypowiedzeniem im wojny.

Wkrótce jego pacyfizm został poddany próbie. W 1883 r. zmniejszenie dostaw do rezerwatów, redukcja zatrudnienia w Departamencie Spraw Indiańskich oraz ciężka zima na przełomie roku 1883 i 1884 doprowadziły do głodu i desperacji. W czerwcu 1884 r. młodzi wojownicy zaczęli się organizować, a wiele grup – w tym dowodzona przez wodza Kri, Wielkiego Niedźwiedzia – zebrało się w rezerwacie Płoszącego Stado na ceremonii Tańca Pragnienia (ang. Thirst Dance), by omówić bieżącą sytuację.

Północno-Zachodnia Policja Konna podjęła nieudaną próbę zmuszenia Indian do rozejścia się. W okolice Battleford wezwano dodatkowe oddziały. Jeden z przedstawicieli Pierwszych Narodów został oskarżony o napaść na rządowego urzędnika pracującego w rezerwacie. Policja Konna wkroczyła, by aresztować rzekomego napastnika, jednak na jej drodze stanęli Płoszący Stado i Wielki Niedźwiedź, którzy odmówili wydania tego człowieka w trakcie trwania ceremonii. Incydenty tego typu podważyły zaufanie, jakim darzyli siebie rząd i Indianie Kri.

Wkrótce sytuacja miała się jeszcze pogorszyć. W 1885 r. przywódca Metysów, Louis Riel, wrócił z wygnania w Montanie, a w regionie zaczęły wybuchać bunty Kri, Assiniboinów i Metysów. Gdy wieści o zwycięstwie Metysów nad jeziorem Duck Lake dotarły do Płoszącego Stado, on i jego ludzie zostali zmuszeni do podjęcia niezwykle ważnej decyzji.

Wojownicy Kri chcieli dołączyć do Riela i jego rebelii, a Płoszący Stado wolał uniknąć udziału w konflikcie. Łącząc siły z grupami Assiniboinów, Płoszący Stado udał się ze swoimi ludźmi do miasta Battleford z zamiarem wynegocjowania utrzymania pokoju oraz nowych dostaw racji żywnościowych i zapasów. Niestety, po przybyciu na miejsce Indianie zastali miasto opuszczone przez białych osadników. Mimo wysiłków Płoszącemu Stado nie udało się zapobiec złupieniu Battleford. Po ograbieniu osady połączone grupy Indian wróciły do rezerwatu.

Rankiem 2 maja 1885 r. rządowe siły dowodzone przez podpułkownika Ottera zaatakowały obóz Płoszącego Stado, przekonane, że wspiera on rebelię. Po ostrym starciu Otter i jego ludzie zostali zmuszeni do odwrotu. Wódz powstrzymał wojowników Kri i Assiniboinów przed pościgiem za wycofującymi się oddziałami białych. Płoszący Stado interweniował też, gdy jego ludzie przechwycili kolumnę z zapasami przeznaczonymi dla rządowych wojsk – udało mu się zapobiec wymordowaniu białych kierujących wozami.

Wkrótce po tym wydarzeniu przybyły wieści o porażce Louisa Riela w bitwie pod Batoche. Północno-zachodnia rebelia dobiegła końca. Płoszący Stado wysłał list do księdza, ojca Loisa Cochina, oraz wiadomość do sił rządowych, w których poinformował adresatów o gotowości do negocjowania pokoju. 26 maja wódz Kri i jego grupa kolejny raz przybyli do Battleford z zamiarem omówienia warunków złożenia broni.

Niestety, strona rządowa nie była w nastroju do negocjacji. Po wkroczeniu do fortu Płoszący Stado i jego zwolennicy zostali aresztowani i oskarżeni o zdradę rządu. Wódz został przewieziony do miasta Regina, gdzie odbyła się szybka rozprawa sądowa, po której sędziowie w pół godziny ogłosili Płoszącego Stado winnym zdrady. Skazano go na trzy lata więzienia – po roku odbywania kary w Stony Mountain Penitentiary zwolniono go warunkowo. Pobyt w więzieniu wyniszczył go fizycznie i mentalnie. Zmarł wkrótce po uwolnieniu, odwiedzając swojego przybranego ojca, Stopę Wrony, w rezerwacie Czarnych Stóp. Bezpośrednią przyczyną śmierci był krwotok płucny.

Wkrótce po śmierci Płoszącego Stado przywrócono mu dobre imię. Poświęcenie, z jakim walczył o trwały i sprawiedliwy pokój między Kri i rządem, płynęło z jego dalekowzroczności i godności. Za życia był nieugiętym piewcą pokoju starającym się zakończyć wojnę między Pierwszymi Narodami. Negocjował w dobrej wierze i zawsze opowiadał się za polubownymi kontaktami z kanadyjskim rządem. Postępował tak przede wszystkim, by zapobiec konfliktom i przemocy, które mogłyby stać się zarzewiem niekończącej się wojny napędzanej chęcią odwetu i zemsty. Jego dziedzictwo jest dziś powszechnie poważane zarówno wśród Indian Kri, jak i Kanadyjczyków.
Język
Wybierz zestaw zasad
Get it on App StoreGet it on Google Play
Prawo autorskiePolityka Prywatności