Portugalia eksploruje mapę, aby przygotować grunt pod swoje imperium handlowe oparte na szlakach morskich, wykorzystując przy tym przewagę związaną z zasobami przybrzeżnymi i morską eksploracją.

Kluczem do osiągnięcia zwycięstwa Portugalią jest stworzenie rozległych sieci handlowych i wykorzystywanie pól wybrzeża. Pamiętaj, że w przypadku Portugalii międzynarodowe szlaki handlowe mogą przebiegać wyłącznie drogą morską, więc Jan III powinien zakładać swoje miasta wzdłuż wybrzeża, aby uzyskać jak najwięcej potencjalnych punktów handlowych. Co więcej, miasta przybrzeżne mogą w pełni korzystać z premii szkoły nawigacji, która zapewnia dodatkową produkcję do budowy jednostek morskich, dodatkową naukę do pól wybrzeża i pól z jeziorami oraz dodatkowe punkty wielkiego admirała. Portugalii zależy na jak najwcześniejszej eksploracji mapy w celu odnalezienia dogodnych miejsc, by wznieść w przyszłości unikalną portugalską infrastrukturę – faktorię – tworzoną przez unikalną jednostkę: nau. Portugalia może wykorzystać zyski z handlu, aby sięgnąć po dowolny rodzaj zwycięstwa; wystrzegaj się jednak wojen, które zamkną twoje porty!

Jan III Aviz, zwany „Kolonizatorem” oraz nieco łaskawiej „Pobożnym”, był królem Portugalii i Algarve w latach 1521-1556. Urodził się jako pierwszy syn króla Manuela I i Marii Aragońskiej. Od najmłodszych lat rodzina starała się dbać o jego wszechstronne wykształcenie – powierzono go w ręce uczonych, którzy przekazywali mu wiedzę o astronomii, astrologii, teologii, prawie i zagadnieniach humanistycznych. W wieku dwunastu lat otrzymał własny dom, którym musiał sam zarządzać. Po kilku latach praktycznego doświadczenia zaczął pomagać ojcu w wypełnianiu królewskich obowiązków.

W wieku szesnastu lat Jan miał poślubić swoją bliską kuzynkę Eleonorę Austriacką, ale jego ojciec Manuel zdecydował, że sam weźmie ją sobie za żonę. Jan był – co zrozumiałe – urażony i cokolwiek zdenerwowany tą sytuacją. Gdy wstąpił na tron w 1521 roku, zawarł strategiczne małżeństwo z Katarzyną Habsburg, która była młodszą siostrą jego byłej narzeczonej, Eleonory.

Sparzony miłością oddał się swojej religii. Jan III finansował humanistyczne podejście do religii, jakie prezentowało na przykład Towarzystwo Jezusowe, czyli jezuici. Mniej chwalebnym osiągnięciem władcy na tym polu było sprowadzenie do Portugalii inkwizycji, co doprowadziło do stłumienia wolnomyślicielstwa oraz całkowicie zablokowało rozwój ruchu protestanckiego. Inkwizycja powstała po to, by karać za to, co Kościół uważał za problematyczne lub bluźniercze, w tym za wszystko, co miało związek z czarami, bigamię (warto przypomnieć tu współczesnego Janowi III angielskiego króla Henryka VIII i jego spory z Kościołem na tle własnego – skomplikowanego – życia miłosnego) oraz literaturę sprzeczną z kościelnym nauczaniem i seksualne dewiacje. Za zgodą papieża Jan III wyznaczył swojego brata, kardynała Henryka, na Wielkiego Inkwizytora i założył oddziały inkwizycji na obszarze wszystkich terytoriów Portugalii. Inkwizycja wpłynęła na wiele różnych aspektów portugalskiej kultury i życia codziennego. Za tę właśnie działalność Jan III zyskał przydomek „Pobożny”.

Zamiast podboju zbrojnego Jan III często wykorzystywał dyplomację i aranżowane małżeństwa. Jego siostra Izabela poślubiła Karola V – króla Hiszpanii i Świętego Cesarza Niemieckiego – a swoją córkę Marię Manuelę wydał za władcę Hiszpanii Filipa II. Syn Jana, książę João Manuel, poślubił Joannę Habsburg, a ich syn z kolei został monarchą Portugalii, Sebastianem I. Dostrzec tu można pewną prawidłowość – Portugalia zabezpieczała swoją niezależność w Iberii, opierając ją na bliskich sojuszach.

Jan III odkrył, że rozległe imperium Portugalii było nieefektywne, obciążone długami i trawione korupcją. Początkowo próbował ratować sytuację, mianując nowych gubernatorów w przekonaniu, że lepsi urzędnicy uzyskają lepsze rezultaty, ale problem miał charakter systemowy. Poza tym czasami „zwolnieni” gubernatorzy po prostu pozostawali na stanowiskach.

Najważniejszym osiągnięciem rządów Jana III była ekspansja sieci handlowych. Ufortyfikowane portugalskie punkty handlowe – faktorie – powstały w Mombasie, Mozambiku i innych częściach Afryki. Portugalia przejęła Timor i Maluki w Azji Południowo-Wschodniej, Goa i Sri Lankę w Azji Południowej oraz założyła placówkę handlową w Nagasaki i Makau w Azji Wschodniej. Co więcej, pod rządami Jana III portugalska Brazylia stała się znaczącą kolonią. Sieci te służyły przewożeniu przypraw, cukru, złota, perfum i jedwabiu między odległymi zakątkami świata. Jan III handlował także zniewolonymi ludźmi, co skłoniło kongijskiego króla Mvembę a Nzinga do napisania do portugalskiego władcy jadowitego listu poświęconego temu procederowi.

U schyłku swoich rządów Jan III miał trudności ze wskazaniem następcy. Z dziewięciorga dzieci (urodzonych przez Katarzynę) dzieciństwo przeżyło jedynie dwoje, przy czym one również zmarły przed ojcem. Ostatecznie po śmierci Jana III w 1557 r. na tronie Portugalii zasiadł jego wnuk, Sebastian.