W X wieku kalif Abbasydów – władca prawdopodobnie największego imperium ówczesnego świata – wysłał emisariusza do Bułgarów Kamskich (nie należy ich mylić ze schrystianizowanymi Bułgarami, którzy w przyszłości mieli stworzyć położoną dalej na zachód Bułgarię). Byli oni wówczas ważni, gdyż kontrolowali szlaki handlowe łączące Azję z Europą, a do tego jako muzułmanie mogli okazać się dla Arabów sojusznikami gospodarczymi i politycznymi w walce z wciąż potężnym Imperium Bizantyjskim. Wysłannikiem kalifa był Ahmad Ibn Fadlan.

Zadaniem emisariusza było upewnienie się, że nowo nawróceni Bułgarzy Kamscy zostali odpowiednio pouczeni w kwestiach religijnych, a także dopilnowanie, by pozostali sojusznikami kalifa. Ze swojej strony Bułgarzy poszukiwali arabskiej pomocy w walce z Chazarami – inną grupą konnych koczowników pochodzenia tureckiego przybyłych z Azji Środkowej.

Relacja Ibn Fadlana jest jednak najbardziej godna uwagi ze względu na opis Rusów – wikińskich najeźdźców, którzy zamiast popłynąć na zachód przez Morze Północne do Anglii udali się na południe i na wschód z biegiem Wołgi. Oni również stali się przedmiotem uwagi kalifa, ponieważ jako wikingowie z jednej strony stanowili zagrożenie związane z działalnością łupieżczą, a z drugiej strony byli potencjalnymi partnerami handlowymi i najemnikami. W przyszłości potomkowie Rusów mieli się zasymilować z miejscowymi Słowianami i wejść w skład społeczeństw współczesnej Rosji, Białorusi i Ukrainy.

Najbardziej uderzający jest opis, w którym Ibn Fadlan relacjonuje pochówek łodziowy wikingów. Zmarłego umieszczano w łodzi, a wraz z nim jego najcenniejszy dobytek oraz ludzką ofiarę – konkubinę. Rusowie wierzyli, że tuż przed śmiercią kobieta ta mogła zobaczyć niebo, a w nim swojego martwego mężczyznę, czekającego wśród zielonych pól. Zanim jednak konkubina mogła do niego dołączyć, zostawała brutalnie zaduszona i zadźgana. Po złożeniu ofiary łódź z całą zawartością podpalano.

Relacja ibn Fadlana stanowi nie tylko portret społeczeństwa wikingów u progu ich ery, lecz także źródło informacji o napiętej sytuacji politycznej i ekonomicznej, w jakiej funkcjonować przyszło arabskiemu imperium. W obliczu postępującego upadku Bizancjum i przesuwania się ośrodka władzy na wschód Ibn Fadlan opisuje, jak szlaki handlowe łączące wschód z zachodem i północ z południem odsuwają się od Konstantynopola, by zbliżyć się do Bagdadu.