Handlowe
Militarne
Naukowe
Przemysłowe
Religijne
Rapa Nui
Unikalna umiejętność
Kulturowe miasto-państwo
1 
emisariusz: +2 do 
kultury w 
stolicy
3 emisariuszy: +2 do kultury w każdym amfiteatrze.
6 emisariuszy: +2 do kultury w każdym muzeum sztuki i muzeum archeologicznym.
Premia dla suzerena Rapa Nui
Twoi budowniczowie mogą wznosić teraz ulepszenie – moai.
Moai zapewniają +1 do kultury, +1 do kultury za każde 2 sąsiadujące moai, +2 do kultury, jeśli znajduje się na polu z wulkaniczną glebą lub z nim sąsiaduje, +1 do kultury, jeśli sąsiaduje z polem wybrzeża lub jeziora, dodatkową kulturę i 
turystykę wraz z postępami na drzewach idei i technologii. Można zbudować na równinach, wzgórzach z równinami, łąkach, wzgórzach z łąkami i na wulkanicznej glebie. Nie może sąsiadować z lasem ani lasem deszczowym.
Kontekst historyczny
Ta maleńka wyspa o powierzchni zaledwie 163 kilometrów kwadratowych leży u wybrzeży Chile w Ameryce Południowej i jest najdalej na wschód wysuniętą częścią Polinezji. Rapa Nui słynie ze swych charakterystycznych, monolitycznych posągów zwanych moai. Moai to nie tylko uderzające rzeźby – ich budowa i umiejscowienie odegrały zasadniczą rolę w historii wyspy.
Ludzie po raz pierwszy zasiedlili Rapa Nui około roku 900 n.e. Według ustnej tradycji pierwszym władcą wyspy był Hotu Matu'a, który poprowadził ekspedycję z legendarnej Havaiki (prawdopodobnie były to wyspy Markizy). Istnieje wiele alternatywnych teorii dotyczących tożsamości pierwszych osadników, jednak nie wspierają ich żadne dowody archeologiczne ani historiograficzne. Ludzkie osadnictwo, a w szczególności wprowadzenie szczura polinezyjskiego, spowodowało znaczne szkody w ekosystemie wyspy. Tworzenie moai było przedsięwzięciem bardzo praco- i materiałochłonnym, co w sposób pośredni i bezpośredni przyczyniło się do wylesienia wyspy. Ludność utknęła na maleńkiej skale pośrodku ogromnego oceanu.
Odkrycia archeologiczne oraz przekazy ustne opisują ponury czas, jaki nastąpił, gdy zasoby żywności na wyspie stały się zbyt małe, by wykarmić wszystkich jej mieszkańców. Przez wyspę przetoczyła się fala przemocy, czego dowodem są ludzkie szczątki z tego okresu. Zaprzestano budowy moai, pojawił się natomiast kult człowieka-ptaka związany z bogiem Make-makem, który miał zapewnić przywództwo i prymat religijny. Europejczycy po raz pierwszy odnotowali wyspę w niedzielę wielkanocną 1722 roku (stąd jej alternatywna nazwa – Wyspa Wielkanocna). Zauważyli niezwykłe moai i szkody ekologiczne – na wyspie nie było drzew o wysokości większej niż 3 metry. Między rokiem 1722 a 1860 większość moai została zrzucona ze swoich platform, co prawdopodobnie nastąpiło w wyniku niepokojów społecznych.
W 1862 r. na wyspę napadli łowcy niewolników, którzy zabili lub porwali setki jej mieszkańców, a następnie przetransportowali ich do Ameryki Południowej. Tam większość wyspiarzy zginęła z powodu kontaktu z ospą i gruźlicą. Tylko nieliczni zdołali wrócić, sprowadzając ze sobą ospę, która jeszcze bardziej spustoszyła populację Rapa Nui. Chrześcijańscy misjonarze po raz pierwszy wylądowali na wyspie w 1864 roku, doprowadzając do zniszczenia tradycyjnych ubiorów, zwyczajów oraz obiektów związanych z kulturą i religią. Znaczną część ziemi zagarnięto lub wykupiono za grosze, a następnie przekształcono w pastwiska dla owiec. Wyspiarzy przemocą zmuszono do uległości.
Do 1877 roku na Rapa Nui pozostało nieco ponad sto osób. Dziewięćdziesiąt procent ocalałej populacji zmarło lub uciekło w ciągu zaledwie dekady. Dziedzictwo wyspy, w tym umiejętność odczytywania unikalnego systemu pisma zwanego rongo-rongo, historia moai oraz ich tworzenia, przepadły na zawsze.
Obecnie Rapa Nui to protektorat Chile, a większość powierzchni wyspy obejmuje park narodowy. Dzisiejsi mieszkańcy są potomkami osadników i Polinezyjczyków. Historia wyspy stanowi ponurą przestrogę przed zgubnymi skutkami niezamierzonej dewastacji ekologicznej, a kolonialna przeszłość jawi się jako podsumowanie najgorszych praktyk tamtych czasów. Moai ponownie ustawiono na platformach ahu i wpisano na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Posągi wciąż jednak milczą na temat tego, czego były świadkami w minionych stuleciach.
Ludzie po raz pierwszy zasiedlili Rapa Nui około roku 900 n.e. Według ustnej tradycji pierwszym władcą wyspy był Hotu Matu'a, który poprowadził ekspedycję z legendarnej Havaiki (prawdopodobnie były to wyspy Markizy). Istnieje wiele alternatywnych teorii dotyczących tożsamości pierwszych osadników, jednak nie wspierają ich żadne dowody archeologiczne ani historiograficzne. Ludzkie osadnictwo, a w szczególności wprowadzenie szczura polinezyjskiego, spowodowało znaczne szkody w ekosystemie wyspy. Tworzenie moai było przedsięwzięciem bardzo praco- i materiałochłonnym, co w sposób pośredni i bezpośredni przyczyniło się do wylesienia wyspy. Ludność utknęła na maleńkiej skale pośrodku ogromnego oceanu.
Odkrycia archeologiczne oraz przekazy ustne opisują ponury czas, jaki nastąpił, gdy zasoby żywności na wyspie stały się zbyt małe, by wykarmić wszystkich jej mieszkańców. Przez wyspę przetoczyła się fala przemocy, czego dowodem są ludzkie szczątki z tego okresu. Zaprzestano budowy moai, pojawił się natomiast kult człowieka-ptaka związany z bogiem Make-makem, który miał zapewnić przywództwo i prymat religijny. Europejczycy po raz pierwszy odnotowali wyspę w niedzielę wielkanocną 1722 roku (stąd jej alternatywna nazwa – Wyspa Wielkanocna). Zauważyli niezwykłe moai i szkody ekologiczne – na wyspie nie było drzew o wysokości większej niż 3 metry. Między rokiem 1722 a 1860 większość moai została zrzucona ze swoich platform, co prawdopodobnie nastąpiło w wyniku niepokojów społecznych.
W 1862 r. na wyspę napadli łowcy niewolników, którzy zabili lub porwali setki jej mieszkańców, a następnie przetransportowali ich do Ameryki Południowej. Tam większość wyspiarzy zginęła z powodu kontaktu z ospą i gruźlicą. Tylko nieliczni zdołali wrócić, sprowadzając ze sobą ospę, która jeszcze bardziej spustoszyła populację Rapa Nui. Chrześcijańscy misjonarze po raz pierwszy wylądowali na wyspie w 1864 roku, doprowadzając do zniszczenia tradycyjnych ubiorów, zwyczajów oraz obiektów związanych z kulturą i religią. Znaczną część ziemi zagarnięto lub wykupiono za grosze, a następnie przekształcono w pastwiska dla owiec. Wyspiarzy przemocą zmuszono do uległości.
Do 1877 roku na Rapa Nui pozostało nieco ponad sto osób. Dziewięćdziesiąt procent ocalałej populacji zmarło lub uciekło w ciągu zaledwie dekady. Dziedzictwo wyspy, w tym umiejętność odczytywania unikalnego systemu pisma zwanego rongo-rongo, historia moai oraz ich tworzenia, przepadły na zawsze.
Obecnie Rapa Nui to protektorat Chile, a większość powierzchni wyspy obejmuje park narodowy. Dzisiejsi mieszkańcy są potomkami osadników i Polinezyjczyków. Historia wyspy stanowi ponurą przestrogę przed zgubnymi skutkami niezamierzonej dewastacji ekologicznej, a kolonialna przeszłość jawi się jako podsumowanie najgorszych praktyk tamtych czasów. Moai ponownie ustawiono na platformach ahu i wpisano na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Posągi wciąż jednak milczą na temat tego, czego były świadkami w minionych stuleciach.
Rodzaj miasta-państwa
Kulturowe
Rodzaj miasta-państwa
Kulturowe
Unikalna umiejętność
Kulturowe miasto-państwo
1 emisariusz: +2 do kultury w stolicy
3 emisariuszy: +2 do kultury w każdym amfiteatrze.
6 emisariuszy: +2 do kultury w każdym muzeum sztuki i muzeum archeologicznym.
Premia dla suzerena Rapa Nui
Twoi budowniczowie mogą wznosić teraz ulepszenie – moai.
Moai zapewniają +1 do kultury, +1 do kultury za każde 2 sąsiadujące moai, +2 do kultury, jeśli znajduje się na polu z wulkaniczną glebą lub z nim sąsiaduje, +1 do kultury, jeśli sąsiaduje z polem wybrzeża lub jeziora, dodatkową kulturę i turystykę wraz z postępami na drzewach idei i technologii. Można zbudować na równinach, wzgórzach z równinami, łąkach, wzgórzach z łąkami i na wulkanicznej glebie. Nie może sąsiadować z lasem ani lasem deszczowym.
Kontekst historyczny
Ta maleńka wyspa o powierzchni zaledwie 163 kilometrów kwadratowych leży u wybrzeży Chile w Ameryce Południowej i jest najdalej na wschód wysuniętą częścią Polinezji. Rapa Nui słynie ze swych charakterystycznych, monolitycznych posągów zwanych moai. Moai to nie tylko uderzające rzeźby – ich budowa i umiejscowienie odegrały zasadniczą rolę w historii wyspy.
Ludzie po raz pierwszy zasiedlili Rapa Nui około roku 900 n.e. Według ustnej tradycji pierwszym władcą wyspy był Hotu Matu'a, który poprowadził ekspedycję z legendarnej Havaiki (prawdopodobnie były to wyspy Markizy). Istnieje wiele alternatywnych teorii dotyczących tożsamości pierwszych osadników, jednak nie wspierają ich żadne dowody archeologiczne ani historiograficzne. Ludzkie osadnictwo, a w szczególności wprowadzenie szczura polinezyjskiego, spowodowało znaczne szkody w ekosystemie wyspy. Tworzenie moai było przedsięwzięciem bardzo praco- i materiałochłonnym, co w sposób pośredni i bezpośredni przyczyniło się do wylesienia wyspy. Ludność utknęła na maleńkiej skale pośrodku ogromnego oceanu.
Odkrycia archeologiczne oraz przekazy ustne opisują ponury czas, jaki nastąpił, gdy zasoby żywności na wyspie stały się zbyt małe, by wykarmić wszystkich jej mieszkańców. Przez wyspę przetoczyła się fala przemocy, czego dowodem są ludzkie szczątki z tego okresu. Zaprzestano budowy moai, pojawił się natomiast kult człowieka-ptaka związany z bogiem Make-makem, który miał zapewnić przywództwo i prymat religijny. Europejczycy po raz pierwszy odnotowali wyspę w niedzielę wielkanocną 1722 roku (stąd jej alternatywna nazwa – Wyspa Wielkanocna). Zauważyli niezwykłe moai i szkody ekologiczne – na wyspie nie było drzew o wysokości większej niż 3 metry. Między rokiem 1722 a 1860 większość moai została zrzucona ze swoich platform, co prawdopodobnie nastąpiło w wyniku niepokojów społecznych.
W 1862 r. na wyspę napadli łowcy niewolników, którzy zabili lub porwali setki jej mieszkańców, a następnie przetransportowali ich do Ameryki Południowej. Tam większość wyspiarzy zginęła z powodu kontaktu z ospą i gruźlicą. Tylko nieliczni zdołali wrócić, sprowadzając ze sobą ospę, która jeszcze bardziej spustoszyła populację Rapa Nui. Chrześcijańscy misjonarze po raz pierwszy wylądowali na wyspie w 1864 roku, doprowadzając do zniszczenia tradycyjnych ubiorów, zwyczajów oraz obiektów związanych z kulturą i religią. Znaczną część ziemi zagarnięto lub wykupiono za grosze, a następnie przekształcono w pastwiska dla owiec. Wyspiarzy przemocą zmuszono do uległości.
Do 1877 roku na Rapa Nui pozostało nieco ponad sto osób. Dziewięćdziesiąt procent ocalałej populacji zmarło lub uciekło w ciągu zaledwie dekady. Dziedzictwo wyspy, w tym umiejętność odczytywania unikalnego systemu pisma zwanego rongo-rongo, historia moai oraz ich tworzenia, przepadły na zawsze.
Obecnie Rapa Nui to protektorat Chile, a większość powierzchni wyspy obejmuje park narodowy. Dzisiejsi mieszkańcy są potomkami osadników i Polinezyjczyków. Historia wyspy stanowi ponurą przestrogę przed zgubnymi skutkami niezamierzonej dewastacji ekologicznej, a kolonialna przeszłość jawi się jako podsumowanie najgorszych praktyk tamtych czasów. Moai ponownie ustawiono na platformach ahu i wpisano na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Posągi wciąż jednak milczą na temat tego, czego były świadkami w minionych stuleciach.
Ludzie po raz pierwszy zasiedlili Rapa Nui około roku 900 n.e. Według ustnej tradycji pierwszym władcą wyspy był Hotu Matu'a, który poprowadził ekspedycję z legendarnej Havaiki (prawdopodobnie były to wyspy Markizy). Istnieje wiele alternatywnych teorii dotyczących tożsamości pierwszych osadników, jednak nie wspierają ich żadne dowody archeologiczne ani historiograficzne. Ludzkie osadnictwo, a w szczególności wprowadzenie szczura polinezyjskiego, spowodowało znaczne szkody w ekosystemie wyspy. Tworzenie moai było przedsięwzięciem bardzo praco- i materiałochłonnym, co w sposób pośredni i bezpośredni przyczyniło się do wylesienia wyspy. Ludność utknęła na maleńkiej skale pośrodku ogromnego oceanu.
Odkrycia archeologiczne oraz przekazy ustne opisują ponury czas, jaki nastąpił, gdy zasoby żywności na wyspie stały się zbyt małe, by wykarmić wszystkich jej mieszkańców. Przez wyspę przetoczyła się fala przemocy, czego dowodem są ludzkie szczątki z tego okresu. Zaprzestano budowy moai, pojawił się natomiast kult człowieka-ptaka związany z bogiem Make-makem, który miał zapewnić przywództwo i prymat religijny. Europejczycy po raz pierwszy odnotowali wyspę w niedzielę wielkanocną 1722 roku (stąd jej alternatywna nazwa – Wyspa Wielkanocna). Zauważyli niezwykłe moai i szkody ekologiczne – na wyspie nie było drzew o wysokości większej niż 3 metry. Między rokiem 1722 a 1860 większość moai została zrzucona ze swoich platform, co prawdopodobnie nastąpiło w wyniku niepokojów społecznych.
W 1862 r. na wyspę napadli łowcy niewolników, którzy zabili lub porwali setki jej mieszkańców, a następnie przetransportowali ich do Ameryki Południowej. Tam większość wyspiarzy zginęła z powodu kontaktu z ospą i gruźlicą. Tylko nieliczni zdołali wrócić, sprowadzając ze sobą ospę, która jeszcze bardziej spustoszyła populację Rapa Nui. Chrześcijańscy misjonarze po raz pierwszy wylądowali na wyspie w 1864 roku, doprowadzając do zniszczenia tradycyjnych ubiorów, zwyczajów oraz obiektów związanych z kulturą i religią. Znaczną część ziemi zagarnięto lub wykupiono za grosze, a następnie przekształcono w pastwiska dla owiec. Wyspiarzy przemocą zmuszono do uległości.
Do 1877 roku na Rapa Nui pozostało nieco ponad sto osób. Dziewięćdziesiąt procent ocalałej populacji zmarło lub uciekło w ciągu zaledwie dekady. Dziedzictwo wyspy, w tym umiejętność odczytywania unikalnego systemu pisma zwanego rongo-rongo, historia moai oraz ich tworzenia, przepadły na zawsze.
Obecnie Rapa Nui to protektorat Chile, a większość powierzchni wyspy obejmuje park narodowy. Dzisiejsi mieszkańcy są potomkami osadników i Polinezyjczyków. Historia wyspy stanowi ponurą przestrogę przed zgubnymi skutkami niezamierzonej dewastacji ekologicznej, a kolonialna przeszłość jawi się jako podsumowanie najgorszych praktyk tamtych czasów. Moai ponownie ustawiono na platformach ahu i wpisano na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Posągi wciąż jednak milczą na temat tego, czego były świadkami w minionych stuleciach.
